66 ถกเถียงวัฒนธรรม
อ้ างถึงความคิดของ Foucault บ้างแล้วก็ตาม ส�ำหรับความเข้าใจวั ฒนธรรมเชิง
วาทกรรมจะค่อยๆ ปรากฏชัดเจนมากขึ้ น ในกลุ่มศึกษาวัฒนธรรมกลุ่มต่อไป
2.5 กลุ่มศึกษาวาทกรรมในบริบทของการบริโภคและ
การช่วงชิงความหมาย
การศึ กษาตามแนวทางของกลุ่มนี้ เริ่มต้ นจากการมองวัฒนธรรมในเชิง
การเมืองมากขึ้ นกว่ากลุ่มอื่นๆ โดยสามารถสาวกลับไปหาร่องรอยทางความคิดใน
สั งคมไทย ย้อนหลังกลับไปได้เกือบร้อยปีมาแล้ว ซึ่งแสดงว่าสังคมไทยมีความคิด
วิพากษ์วิจารณ์แฝงอยู่บ้างแล้ว ดังปรากฏหลักฐานครั้งแรกๆ ในงานของ ก.ศ.ร กุหลาบ
(2377-2464) เรื่อง อายะติวัฒน์ (2538) (พิ มพ์ครั้งแรกในปี พ.ศ.2454) ซึ่งให้ความสนใจ
กั บ “ธรรมเนียมราชการ” ในความหมายของวัฒนธรรมราชการ โดยเฉพาะ
เครื่องหมายแสดงอ�ำนาจต่างๆ เช่น ธง ตรา และเครื่องแต่งกาย ด้วยการวิพากษ์
วิจารณ์การเปลี่ ยนแปลงเครื่องหมายเหล่ านั้น เกี่ยวพั นกับต�ำแหน่งราชการต่างๆ
ในลักษณะที่เป็นประเด็นปัญหาของวัฒนธรรมการเมืองในยุคนั้น
นอกจาก ก.ศ.ร กุ หลาบ แล้ว ยั งมีปัญญาชนร่วมสมัยอีกคนหนึ่งคือ ต.ว.ส
วรรณาโภ หรือ เทียนวรรณ (2385-2458) ซึ่งแสดงความคิดเห็นในเชิงการวิพากษ์
วิจารณ์สังคมและการเมืองไทย เพื่ อเสนอแนะแนวทางในการสร้างความเจริญ ด้ วย
การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมการเมืองให้เป็นประชาธิปไตยมากขึ้น และสร้างความ
เป็นธรรมให้กลุ ่มชนต่างๆ ในสังคมไทย ผ่านการเขียนบทความในหนังสือพิมพ์
รายเดือนของเขาชื่อว่า “ตุลยวิภาคพจนกิจ” (ระหว่าง 2443-2449) และหนังสือ
ชุดมี 12 เล่ มชื่อว่า “ศิริพจนภาค” (2450) ซึ่งประมวลความคิดด้านวัฒนธรรม
การเมืองไว้อย่างกว้างขวาง (สงบ สุริ ยินทร์ 2510)
ปัญญาชนรุ่นต่อมาคือ นรินทร์ ภาษิต หรือ นรินทร์ กลึ ง (2417-2493)
ก็จัดได้ว่ามีความคิดในเชิงวัฒนธรรมการเมืองเช่นเดียวกัน เขาได้เขียนหนังสือชื่อ