58 ถกเถียงวัฒนธรรม
ในช่วงทศวรรษที่ 2520 จะมีแนวความคิดของนักมานุษยวิทยาคนส� ำคัญ
อี กอย่างน้อย 3 คน ที่มีส่วนช่วยเสริมสร้างความเข้าใจวัฒนธรรมเพิ่มเติม ด้วยการ
ผสมผสานกระแสความคิดต่ างๆ ที่กล่าวมาข้างต้น จนมีอิทธิพลต่ อความเข้าใจ
วัฒนธรรมของนักวิจัยชาวไทยด้วย คนแรกคือ Claude Levis-Strauss นักมานุษยวิทยา
ชาวฝรั่งเศส ผู้เสนอให้วิเคราะห์วัฒนธรรมจากความหมายเชิงสัญลักษณ์ ซึ่งแฝงตรรก
แบบคู่ตรงข้ามเอาไว้เบื้องหลัง แม้ความคิดของ Levis-Strauss (1967) จะมีลักษณะ
เป็นความคิดแบบวัฒนธรรมสากลนิยมก็ตาม แต่ การเน้นให้มองคนในวัฒนธรรม
ว่าเป็นผู้ผลิตความหมายและสัญลักษณ์ที่ ซับซ้อน ก็ช่วยให้ความเข้าใจวัฒนธรรม
หลุดออกมาจากความคิดนามธรรมที่เลื่ อนลอยได้ ความคิดดังกล่าวได้ ถูกถ่ายทอด
ให้กับสังคมไทยผ่านงาน 2 ชิ้ นของ ปริตตา เฉลิมเผ่า กออนันตกูล (2527, 2533)
นักมานุษยวิทยาคนต่อมาเป็นชาวอังกฤษ แต่ ส่วนใหญ่จะสอนหนังสืออยู่
ในอเมริกาคือ Victor Turner (1969) ซึ่งมองวัฒนธรรมผ่านกระบวนการ ที่เปิดให้
ผู้ มีส่วนร่วมสามารถปรับเปลี่ยนความหมายไปได้ ในช่วงเปลี่ยนผ่าน แทนที่ จะมอง
วัฒนธรรมว่าเป็นตัวก�ำหนดแต่เพียงด้านเดียว ส่วนคนสุดท้ายเป็นชาวอเมริกันคือ
Clifford Geertz (1973) ซึ่งสมาทานความคิดแบบวัฒนธรรมสัมพัทธ์นิยมอย่างชัดเจน
ดังจะเห็ นได้จากข้อเสนอให้มองวัฒนธรรมจากมุ มมองของคนในวัฒนธรรม แต่ก็
ขยายความออกไปอีกว่า คนในวัฒนธรรมสามารถให้ ความหมายวัฒนธรรม ในเชิ ง
สั ญลักษณ์ได้หลายระดับอย่างซับซ้อน จากระดับพื้นผิวจนถึงระดับลึก ซึ่งอาจจะ
แตกต่างและขัดแย้งกันเองก็ได้ ซึ่งช่วยเปลี่ยนแปลงความเข้าใจวัฒนธรรมจากเดิม
ที่เคยยึดติดอยู่กับความเป็นเอกภาพของวัฒนธรรมเท่านั้น
อิทธิพลทางความคิดต่างๆ เหล่านี้ล้วนมีบทบาทส�ำคัญ ในการเปิดพรมแดน
ทางความคิ ดให้นักวิจัยวัฒนธรรมของไทยดิ้นรน และแสวงหาแนวทางใหม่ๆ ในการ
ศึกษาวิจัยมากขึ้น ในขณะที่สังคมไทยต้องเผชิญหน้ากับปัญหาต่างๆ ในการถูกดึง
ให้เข้ามาอยู่ในกระบวนการโลกาภิวัตน์ ซึ่งมีผลให้เกิดการก่อตัวของแนวทางการวิจัย
วัฒนธรรมเชิงความหมาย ที่สนใจศึกษาประเด็ นต่างๆ อย่างหลากหลาย