งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 55
ความคิดโครงสร้างและหน้าที่นิยมอย่างชัดเจน ไม่ว่าจะโดยรู้ตัวหรือไม่ก็ตาม ซึ่ง
อาจจะถูกหล่อหลอมความเข้าใจดังกล่าวมาทางอ้อมก็ ได้
แต่ข้อจ�ำกัดที่ส�ำคัญของกลุ่มศึกษานี้ก็คือ การสร้างค�ำอธิบายแบบเหมารวม
ในลักษณะที่เป็นกฎเกณฑ์ทั่วไป ด้วยการมองวัฒนธรรมว่ามีความหมายที่เป็น
เอกภาพ ทั้งนี้เพราะยังไม่ได้ให้ความสนใจกับการแยกแยะตัวผู้กระท�ำการต่างๆ
ในวัฒนธรรม ที่อาจมีความแตกต่างกันอย่างหลากหลาย ขณะเดียวกันก็มีความ
รู้สึกนึกคิดและสามารถตีความหมายของวั ฒนธรรมแตกต่างกันได้ ซึ่งจะเริ่มเห็น
การปรับเปลี่ยนมุมมองเช่นนี้ในกลุ่มต่อไปมากขึ้น
2.4 กลุ่มศึกษาวัฒนธรรมเชิงความหมายในบริบทของสังคม
สมัยใหม่
การศึกษาวัฒนธรรมกลุ่ มนี้มีแนวทางกว้างๆ คือ การให้ความส� ำคัญกั บ
การถกเถียง และการอภิปรายความหมายทางวัฒนธรรมที่ไม่ตายตัว อีกทั้งยังมอง
วัฒนธรรมเป็นระบบเปิด ผ่านการแลกเปลี่ยนและการปฏิสัมพันธ์กันหลากหลาย
ลักษณะ ซึ่งอาจกล่าวได้ว่ามีร่องรอยอยู่บ้างแล้วในสั งคมไทย มาตั้งแต่ระยะแรกๆ ที่
ต้องเผชิญหน้ากับการท้าทายจากวัฒนธรรมตะวันตก ดังตัวอย่างงานส�ำคัญชิ้นแรก
ของ เจ้าพระยาทิพากรวงษ์มหาโกษาธิบดี (2513) เรื่อง “แสดงกิจจานุกิจ” (พิมพ์
ครั้งแรกในปี พ.ศ.2410 ด้วยวิธีพิมพ์ หิน) ซึ่งถกเถียงความคิดต่างๆ ที่เห็นขัดแย้งกัน
ระหว่างศาสนาคริสต์และพุทธ ด้ วยการอภิปรายยกเหตุผลนานานับปการขึ้นมา
สนับสนุนความหมายของความคิดส�ำคัญๆ ในพุทธศาสนา เช่น เรื่องกฎแห่งกรรม
เป็นต้น
ในระยะต่อๆ มา แนวทางเช่นนี้มักจะพบในงานเขียนของนักเรี ยนนอก เช่น
จ�ำกัด พลางกูร (2479) และ สมัคร บุราวาศ (2513 และ 2519) เมื่อต้องเผชิญ
กับความแตกต่างทางวัฒนธรรมของตนกับวัฒนธรรมตะวันตก จึ งพยายามมอง