48 ถกเถียงวัฒนธรรม
ความเข้าใจดังกล่าวคล้ายคลึง และอาจได้รับอิทธิพลอยู่บ้าง จากแนวคิดทาง
ทฤษฎีแนวโครงสร้างและหน้าที่นิยมของ Emile Durkheim และ A.R. Radcliffe-Brown
ที่แพร่หลายในสังคมตะวันตกในช่วงระหว่างปี ค.ศ 1930-1970 ส�ำหรับ Durkheim แล้ว
ถือว่าเป็นนักคิดคนส�ำคัญที่มองวัฒนธรรมในฐานะที่เป็นส�ำนึกร่วมกัน (Collective
Consciousness) ในขณะที่ Radcliffe-Brown จะเน้นชีวิตอิสระของสังคมท้ องถิ่น ด้วย
การให้เหตุผลว่า สังคมขนาดเล็กๆ นั้นมีกลไกทางวัฒนธรรมและสถาบันทางสั งคม
ต่างๆ ที่ท�ำหน้าที่ ในการจัดการและรักษาดุลยภาพของระบบสังคมของตนเอง แต่
แทนที่กลุ่มศึกษาวัฒนธรรมท้องถิ่นในสังคมไทยจะเน้นความเป็นเอกภาพด้านเดี ยว
ตามแนวทางของทฤษฎีแนวโครงสร้างและหน้าที่นิยม ก็ กลับมุ่งความสนใจไปที่
การผสมผสานกั นของวัฒนธรรมและชาติพันธุ์ที่หลากหลายในท้องถิ่น
การที่กลุ่มศึกษาวัฒนธรรมท้องถิ่นในสังคมไทย ให้ความส�ำคัญอย่างมาก
กั บความหลากหลายทางชาติพันธุ์ ท�ำให้สามารถวิเคราะห์ได้ว่า กระบวนการก่อตัว
ของกลุ่มการศึกษานี้ไม่ได้รับอิทธิพลจากความคิดตะวันตกด้านเดียวทั้งหมด หาก
ยั งหล่อหลอมขึ้นมาจากเงื่อนไขส่วนหนึ่งในบริบทของสังคมไทยเองด้วย โดยเฉพาะ
บริบทของกระแสความไม่ลงรอยกันหรือการขัดกันระหว่างวัฒนธรรมหลวงและ
วัฒนธรรมท้องถิ่น ซึ่งด�ำรงอยู่อย่างต่อเนื่องในสังคมไทย จากการผลักดันความคิด
ชาตินิยมขึ้นมา หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ.2475 เป็นต้นมา
จากจุ ดเน้นในความหลากหลายทางชาติ พันธุ์ นี้เอง ท� ำให้การศึ กษา
วัฒนธรรมกลุ่มนี้ มีการผสมผสานความคิดวัฒนธรรมขึ้ นมาใหม่อย่างน่าสนใจ
เพราะสามารถผสมความคิดต่างๆ ที่ขัดแย้งกันตามความเข้าใจในแบบตะวันตกให้
อยู่ร่วมกันได้ ดังจะเห็นได้อย่างชัดเจนในงานของ ศรีศักร วัลลิโภดม ในการเลือก
รวมแนวความคิดวิวัฒนาการกับความหลากหลายทางวัฒนธรรมเข้าด้วยกัน ทั้งๆ ที่
ในความคิดทางตะวันตกจะถือว่า แนวความคิดวิวั ฒนาการสังกัดมิ ติสากลนิยม
ทางวัฒนธรรม ซึ่งโต้แย้งกับความคิดเรื่องความหลากหลายทางวัฒนธรรม ที่อยู่
ภายใต้มิติสัมพัทธนิยมทางวัฒนธรรม แต่งานของ ศรีศักร สามารถรวมความคิด
ทั้งสองเข้าด้วยกันในการวิจัยได้ โดยไม่มีปัญหาขัดแย้งในด้านมิติของความเข้าใจ