งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 45
ในช่วงระหว่างปี พ.ศ.2480-2510 เช่น ส. (แสน) ธรรมยศ ชาวล�ำปาง ผู้เป็น
บรรณาธิการวารสาร โยนก และสงวน โชติสุขรัตน์ ซึ่ งรวบรวมและจัดพิมพ์ ประเพณี
และต�ำนานท้ องถิ่นต่างๆ จ� ำนวนมาก เป็นต้น แต่ผู้ที่มีผลงานโดดเด่นในการรวบรวม
วัฒนธรรมประเพณีของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ก็คือ บุญช่วย ศรีสวัสดิ์ ซึ่งเขียนหนังสือ
เรื่อง “30 ชาติในเชียงราย” (2493) และหนังสือเกี่ยวกับวัฒนธรรมท้องถิ่นของ
ชาวไทยนอกประเทศอีกจ�ำนวนหนึ่ง ผลงานเหล่านี้บ่งบอกถึงความเข้าใจวัฒนธรรม
ว่า มีลักษณะเป็น “ความรู้ สึกนึกคิดร่วมกั น” ของผู้คนในท้ องถิ่น ที่สัมพันธ์เชื่อมโยง
อยู่กับสังคม ในเชิงที่อาจจะเรียกได้ว่ามี “หน้าที่” ในการธ�ำรงรักษาความต่อเนื่อง
ด้วยการแก้ไขวิกฤตการณ์ต่างๆ ในชี วิตของผู้คนในสังคม
งานของจิตร ภูมิศักดิ์ (2519) ก็อาจจะจัดอยู่ในกลุ่ มนี้ด้วย โดยเฉพาะหนังสือ
เรื่อง “ความเป็นมาของค�ำสยาม ไทย ลาวและขอม” ซึ่งเน้นลั กษณะร่วม
ของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ในฐานะเป็นพลั งส�ำคัญของแต่ละกลุ ่ม ที่เป็นพื้ นฐานใน
การจัดความสัมพันธ์กับกลุ่มอื่นๆ อย่างซับซ้อน จิตรจะให้ความส�ำคัญกับความ
หลากหลายทางวัฒธรรม และการผสมผสานของกลุ ่ มชาติ พันธุ์ต่างๆ ท�ำนองเดียวกัน
กับงานของบุญช่วย แต่แทนที่จะศึกษาด้วยจารี ตท้องถิ่นล้วนๆ จิตรจะเริ่มน�ำความคิด
ต่างประเทศมาผสมผสานบ้าง ด้ วยการอ้างอิงงานของชาวต่างประเทศ เช่น Bernatzik
(1958) เป็นต้น
แม้ว่าแรงจูงใจในการศึกษาวัฒนธรรมท้องถิ่นและชาติพันธุ์ต่างๆ แรกเริ่ม
อาจจะต้องการเผยแพร่ประเพณีของตนเองให้คนถิ่นอื่นได้รู้จัก แต่ก็อาจจะแฝง
ความต้องการที่ จะชี้ให้เห็นถึงความแตกต่างและการขัดกันกับวัฒนธรรมชาติ ที่ก�ำลัง
ขยายอิทธิพลเข้ามามากขึ้ นจากส่วนกลางอยู่ด้วย ขณะที่ วัฒนธรรมชาติจะเน้ นความ
เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของประชากร วัฒนธรรมท้องถิ่นจะเน้นถึ งการอยู่ร่วมกัน
ของความหลากหลายทางวัฒนธรรม ที่ประกอบไปด้วยกลุ่มคนต่างชาติพันธุ์
จารีตของการศึ กษากลุ่มชาติพันธุ์ในท้องถิ่นดังกล่าว นับว่าแตกต่างจาก
จารีตเดิมที่เคยมีอยู่ในสังคมไทยก่อนหน้านั้น (ก่อนปี พ.ศ.2480) ซึ่งมักจะอยู่ในรูป
ของบันทึกการเดินทางของกลุ่ มชนชั้นน�ำในส่ วนกลาง ที่ท่องเที่ ยวไปในดินแดนส่วน