งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 43
ความสนใจเฉพาะความซับซ้อนขององค์ประกอบเชิงโครงสร้างความคิดภายใน
วัฒนธรรม แต่กลับมองข้ามการให้ ความหมายที่แตกต่างกันของคนในวัฒนธรรม
นั้นเอง แม้จะอ้างว่าสนใจความคิดของคนในวัฒนธรรมก็ตาม แต่ก็ไม่ได้มองคนใน
ในฐานะที่เป็ นผู้กระท�ำการ ที่มีความรู้สึกนึกคิดเป็นของตนเอง เพราะภาพรวมทั่วไป
ของวัฒนธรรมที่น�ำเสนอนั้น มี ลักษณะเป็นเพียงภาพตัวแทนความจริง ด้วยการ
เน้นให้เห็ นเฉพาะด้านของความแตกต่างจากวั ฒนธรรมภายนอก มากกว่าความ
ขัดแย้งแตกต่างภายใน จนกลายเป็นเพียงการติดกับดักของคู่ตรงข้าม ในลักษณะ
ของคู่ความขัดแย้งหรือการต่อสู้กัน ระหว่างวัฒนธรรมภายในกั บภายนอกเท่านั้น
ข้อจ�ำกัดอีกประการหนึ่งก็คือ การเน้ นลักษณะอิสระของวั ฒนธรรม ใน
ฐานะที่เป็นตั วก�ำหนดมากเกินไป จึ งมักขาดความสนใจที่จะมองความเชื่อมโยง
กับโครงสร้างและความสัมพันธ์ทางสังคมด้านอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง อีกทั้งยังไม่สนใจ
ศึกษาการแลกเปลี่ยนระหว่ างวัฒนธรรมเท่าที่ ควร จนมองไม่เห็นความแตกต่าง
หลากหลาย และความสัมพันธ์ที่อาจขัดแย้งกันของผู้คนในวัฒนธรรมเอง และแม้
จะอ้างถึงโครงสร้างอยู่บ้าง ก็มีนัยเพียงโครงสร้างของความคิดหรือโครงสร้างของ
สังคมที่ถูกวัฒนธรรมก�ำหนดเท่านั้น
ในเชิงวิธีวิทยาก็จะไม่ สนใจเงื่อนไขและบริบทต่างๆ โดยเฉพาะบริบทของ
ความสัมพันธ์ทางสังคม ทั้งภายในและภายนอก ซึ่ งหลายส่วนจะเกี่ยวข้องกับ
โครงสร้างอ�ำนาจในสังคม และมีส่วนอย่างส�ำคัญ ทั้งในการผลิตสร้างวัฒนธรรม
พร้อมๆ ไปกับการครอบง� ำทางวัฒนธรรม แทนที่จะมองวัฒนธรรมว่าเป็นความคิด
พื้นฐานที่มีอยู่ก่อนแล้วเท่านั้น จึงท�ำให้ยังมองวัฒนธรรมแบบตายตั วมากเกินไป
แม้บางส่วนจะอ้ างว่าสนใจพลวัตของวัฒนธรรม แต่ก็มีนัยเพียงความสามารถใน
การปรับตัวและสืบทอดลักษณะพื้นฐานต่อไปเท่านั้น เพราะยังไม่ได้มองไปไกลถึง
เรื่องของการผลิ ตสร้างความรู้หรือความหมายใหม่ หรือการช่วงชิงความหมาย ใน
ความพยายามจะปรับเปลี่ยนความสัมพันธ์เชิงอ�ำนาจระหว่างผู้คนต่างๆ ที่มีความ
สัมพั นธ์เชื่อมโยงกันอยู่