งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 41
ซึ่งเป็นกลุ่มชนดั้งเดิมสามารถธ�ำรงรั กษาความเป็นชาติพันธุ์มาได้อย่างต่อเนื่ อง แม้
จะอยู่ภายใต้อิทธิพลของอ�ำนาจรัฐล้านนามานาน ด้วยการสืบทอดผ่านแก่นแกน
ของวัฒนธรรมหินตั้ง (Megalithic Culture) ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ ที่มีรากเหง้ามาจาก
ความเชื่อในการนับถือผีของผู้ก่อตั้งชุมชน ต่อมาในระยะหลังหินตั้งก็ได้เปลี่ยนรูปไป
และกลายเป็นเสาไม้ ที่ปักไว้ใจกลางชุมชน ซึ่งใช้เป็นสถานที่ท�ำพิธีเซ่นไหว้บูชาผี
จนถึงปัจจุบัน (Steinmann and Sanidh 1939)
หนังสือเรื่อง “ลัวะเมืองน่าน” ของชลธิรา สัตยาวัฒนา (2530) ได้ พัฒนาและ
ขยายแนวทางการศึกษานี้ต่อมา ด้วยการผสมผสานข้อมูลจากทั้งชาติพั นธุ์วรรณา
และต�ำนาน เพื่ อวิ เคราะห์ให้เห็นความต่ อเนื่องของเอกลักษณ์ทางชาติพั นธุ์ใน
ประวัติศาสตร์ ซึ่งถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรมในด้านต่างๆ ของชีวิต จนชลธิราเรียกว่า
เป็น “สายวัฒนธรรม” พร้อมทั้งเชื่อมโยงให้เห็ นถึงอิทธิพลของวัฒนธรรมลั วะที่
มีต่อประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมล้านนา แม้จะมี แนวความคิดแบบวัฒนธรรม
พื้นฐานดั้ งเดิมเช่นเดียวกับแนวทางก่อนหน้านี้ แต่แนวการธ�ำรงความเป็นชาติพันธุ์
มักจะโต้ แย้งกับความคิดกระแสหลัก แทนที่จะเห็นว่าวัฒนธรรมของชนชั้ นน�ำ
ครอบง�ำกลุ่มชนขนาดเล็ก ก็จะเน้นให้ เห็นถึง อิทธิพลทางวัฒนธรรมของกลุ่มชน
ดั้งเดิมที่มีต่อการสร้างสรรค์วัฒนธรรมของกลุ่มที่มีอ�ำนาจ
ความเข้าใจวัฒนธรรมตามแนวการศึกษานี้ยังแฝงอยู่ ในการศึกษากลุ่ม
ชาติพันธุ์ขนาดเล็ กอื่นๆ อีก โดยเฉพาะการศึกษาวัฒนธรรมกะเหรี่ยง แต่จะหันไป
เน้นที่ความต่อเนื่องของโลกทัศน์และภูมิปัญญา แทนสัญลักษณ์และต� ำนาน ดัง
ตัวอย่างในงานวิจัยของปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี (2539) เรื่อง “ภูมิ ปัญญา: ระบบ
นิเวศวิ ทยาชนพื้นเมือง ศึกษากรณีชุมชนกะเหรี่ยงในป่าทุ่งใหญ่นเรศวร” ซึ่งอาจจะ
มีแนวทางคาบเกี่ ยวกับแนววัฒนธรรมชุมชน ในกลุ่มศึกษาที่สองด้วย
ในระยะหลังๆ แนวทางการศึกษาการธ� ำรงความเป็นชาติพันธุ์ มักจะเน้น
กลุ่มชาติพันธุ์ขนาดเล็ก ทั้งชาติพันธุ์ไท และกลุ่มอื่นๆ เช่น วัฒนธรรมชาวมอญ
ในภาคกลาง เป็นต้น ด้วยการเน้นที่ ความสมารถของกลุ่มเหล่านี้ในการสืบทอด
ความต่อเนื่ องทางวัฒนธรรม ผ่ านการผลิตซ�้ำพิธีกรรมและความเชื่อ ตลอดถึง