30 ถกเถียงวัฒนธรรม
ท่านเหล่านั้นอาจจะปรับเปลี่ยนความเข้าใจวัฒนธรรมอยู่ตลอดเวลา เมื่ อเปลี่ยน
ประเด็นปัญหาและวิธีวิ ทยาในการวิจัยไป ดังนั้นการจ�ำแนกกลุ่มศึกษาจึงยังไม่อาจ
แยกออกจากกันอย่างเด็ดขาดได้ แต่อาจจะถือเป็นเพียงแบบจ�ำลองในฐานะเป็น
เครื่องช่วยคิดและช่วยวิเคราะห์ เพื่อสร้างความเข้าใจในเชิงวิพากษ์วิจารณ์ ที่น่า
จะน�ำไปสู่การสร้างความเข้าใจวัฒนธรรมใหม่ๆ ตลอดจนการปรับทิ ศทางของการ
ศึกษาวิจัยวัฒนธรรมในอนาคต
2.2 กลุ่มศึกษาวัฒนธรรมคตินิยมพื้นฐานดั้งเดิม (Primordialism)
การศึ กษาวัฒนธรรมกลุ่มนี้น่าจะเป็นกลุ่มแรกๆ ในสังคมไทย แต่ยังคง
สื บสานจารีตมาจนถึ งปัจจุบัน โดยเริ่มก่อตัวขึ้นมาก่อน ในหมู่ชนชั้นน�ำของส่วนกลาง
แต่อยู่นอกแวดวงวิชาการโดยตรง ในบริบทของการสร้างรัฐชาติ จึ งมักจะแฝงไว้
ด้วยคติชาตินิยมปะปนอยู่ ด้วยเสมอ จากความพยายามที่จะนิ ยามวัฒนธรรมให้
มีความหมายเท่ากับความเป็นไทย เพื่อสร้างคตินิยมพื้นฐานให้กับการรวมอ�ำนาจ
อยู่ที่ศูนย์ กลาง ซึ่ งจะเห็นได้อย่างชัดเจนจากการให้ความส�ำคัญกับวัฒนธรรม
ของชาติ ในช่วงหลังปี พ.ศ.2480 ผ่านบทบาทของหลวงวิจิตรวาทการ ผู้ที่มีส่วนอย่าง
ส� ำคัญในการนิยามความหมายของวัฒนธรรมไทย ในฐานะที่เป็นวัฒนธรรมของ
ความเจริญมาตั้งแต่อดีตกาล ซึ่งฝังติดอยู่กับนิ สัยที่ดีงามต่างๆ จนถือเป็นจิตใจหรือ
คติพื้นฐานดั้งเดิมที่ยึดถือกันต่อมา ว่าเป็นลักษณะพิเศษเฉพาะของวัฒนธรรมไทย
แม้ว่าภายหลังหลวงวิจิตรวาทการจะนิยามความเป็นไทย ด้วยการสร้างภาพแทน
ความจริงอื่นๆ อีกมากมายก็ตาม (สายชล 2544) แต่การนิยามวัฒนธรรมเชื่อมโยง
กับความเป็นไทยดังกล่าวของหลวงวิจิตรวาทการ ก็ได้สถาปนาและปลูกฝังความ
เข้าใจวัฒนธรรม ในฐานะที่เป็นคตินิยมพื้นฐานดั้งเดิมขึ้นในสังคมไทย ซึ่งยังคง
มีอิทธิพลอยู่ต่อมาได้จวบจนถึงปัจจุบันอย่างไม่น่าเชื่อ ส่ วนหนึ่งก็เพราะยั งคงมี
การตอกย�้ำและสืบทอดความคิ ดดังกล่าวมาอย่างต่อเนื่อง ดังปรากฏอยู่ ในแนวการ
ศึกษาต่างๆ ของกลุ่มศึกษาวั ฒนธรรมกลุ่มนี้ในหลายๆ แนวด้วยกัน