158 ถกเถียงวัฒนธรรม
คนไทยท�ำให้พวนรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของสังคมใหญ่และของรัฐไทย ซึ่ง ปิยะพร (2538)
ได้ตั้งข้อสังเกตว่า จิตส�ำนึกความเป็น “พวน” ยั งคงอยู่ แต่สัญลั กษณ์วัฒนธรรม
ที่เคยนิยามความเป็นพวนบางอย่างเช่นภาษา อาจจะสูญหายไป และประเพณีที่
ด�ำรงอยู่ก็อาจจะปรับเปลี่ยนไปบ้าง
ส่วนงานของ ยุ รี ใบตระกูล (2537) ซึ่ งศึกษาชุมชนพวนบางน�้ำเชี่ยว สิงห์บุรี
แสดงว่าวัฒนธรรมพวนได้เปลี่ยนแปลงไปมากแล้ว แต่ “พิธีบุ ญก�ำฟ้า” ยังท�ำหน้าที่
เป็นกลไกหรื อเป็นพลังยึดเหนี่ยวพวน ที่ปัจจุบันแม้จะอยู่ต่างถิ่นกัน ได้กลับคื นถิ่น
เพื่อท�ำพิธีซึ่งเป็นเสมือนสั ญลักษณ์ของความเป็นพวนที่มีวัฒนธรรมถือผีบรรพบุรุษ
ร่วมกัน ท�ำให้พิธี “บุญก�ำฟ้า” มีหน้าที่ส�ำคัญทั้งในเชิงชุมชนและชาติ พันธุ์
งานล่าสุดคืองานของ เจนสุดา สมบัติ (2548) ซึ่งศึกษาความเป็นพวนผ่านการรวมกลุ่ม
เพื่อฟื้นฟูวั ฒนธรรมพวน มีข้อสังเกตว่ารากเหง้า “ความเป็นพวน” แสดงออก
ในบริบทต่างๆ โดยที่ประวัติศาสตร์บอกเล่ามีความส� ำคัญในการตอกย�้ำความเข้าใจ
เกี่ยวกับที่มาของพวน โดยที่ในแต่ละท้องถิ่นจะเลือกสรรตามความต้องการของตน
งานศึ กษาลาวโซ่งในเชิงชาติพันธุ์นับว่ ามีน้อยมาก ส่วนใหญ่จะเน้นการ
แสดงออกของเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของลาวโซ่งเป็นส�ำคัญ มีบางงานกล่าว
พาดพิงอยู่บ้างประปราย เช่น งานของ สุมิตร ปิติพัฒน์ และเสมอชัย พูลสุวรรณ (2540)10
ซึ่งตั้งข้อสังเกตว่าสัญลักษณ์วัฒนธรรมที่ตอกย�้ำความเป็นพวกเดียวกันมีหลายอย่าง
เช่น ภาษา และเครื่องแต่งกาย แต่ที่ส�ำคัญคือเรื่ องความเชื่อในเรื่ อง “ผีบรรพบุรุษ”
และพิธีกรรมเสนเรือน ส่วนฉวีวรรณ ประจวบเหมาะและวรานันท์ วรวิศร์ (2543)
ได้ตั้งข้อสังเกตเกี่ ยวกับความเป็นมาและความเป็ นไปของอัตลักษณ์ลาวโซ่งว่าน่าจะ
ต้องศึกษาลงลึกไปมากกว่ าที่เป็นอยู่ เพราะข้อมูลที่มีอยู่ยังมีประเด็นน่าสงสั ย
ไม่อาจสรุปได้อย่างชัดเจน
เท่าที่ปรากฎ ผู้รู้ลาวโซ่ งได้อธิบายว่า “ลาวโซ่ง” เป็นลาวกลุ่มหนึ่งซึ่งมี
ภาษาพูดใกล้เคี ยงกับ “ลาวพวน” และ “ลาวเวี ยง” แต่ไม่ใช่ “พวก” เดี ยวกัน
10 ที่ศึกษาหมู่บ้านลาวโซ่งจ�ำนวน 10 หมู่บ้าน ใน อ.เขาย้อย อ.หนองหญ้าปล้อง อ.เมือง และ อ.ท่ายาง ใน
จ.เพชรบุรี และ อ.ด�ำเนินสะดวก จ.ราชบุรี