156 ถกเถียงวัฒนธรรม
โลกาภิวั ฒน์ ศึกษากรณีชุมชนไทยพวน ต�ำบลหิ นปัก อ�ำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี”
ของ เกรียงศักดิ์ อ่อนละมั ย (2540) ซึ่งมีประเด็นที่น่าสนใจ แต่มีปัญหาเรื่องแนวทาง
การศึกษาท� ำให้มีปัญหาเกี่ยวกับการตอบโจทย์ที่ยังไม่ชัดเจนเพียงพอ ท� ำให้
องค์ความรู้เกี่ยวกับการปรับตัวทางวัฒนธรรมและลั กษณะพลวัตของกลุ่มชาติ พันธุ์
ในกระบวนการโลกาภิวัฒน์ยั งไม่เพียงพอที่ จะสร้างข้อสรุปใดๆ
อย่างไรก็ตาม จากงานต่างๆ ที่กล่าวพาดพิงถึงการเปลี่ยนแปลงในชุมชน
ชาติพันธุ์ต่างๆ เช่นลาวพวน ลาวโซ่ง มอญ และโพล่ง พอเห็นภาพเลือนๆ ลางๆ
เพราะขาดหลักฐานสนับสนุนที่หนักแน่น ในบางกรณีเป็นเพียงข้อสังเกต ว่ามี
ความคล้ายคลึงกันในแง่ที่การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจซึ่งเน้นพืชพาณิชย์และ
อุ ตสาหกรรม การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน การเข้ ามาของการปกครองของรัฐ
และการศึกษาแบบไทยท�ำให้เกิ ดการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมในมิ ติต่างๆ
ซึ่งหลากหลายกันไปในแต่ละชุมชน เช่นในแง่ความสัมพันธ์ทางสังคมจะท�ำให้เกิด
ความสั มพันธ์ที่ไม่เท่าเที ยมเพราะสถานภาพทางเศรษฐกิ จแตกต่างกัน และฝ่ายหนึ่ง
เข้าถึงทรัพยากรส� ำคัญ เช่ น มีที่ดินมากกว่า หรือความผูกพันของคนในชุมชน
มีน้อยลงและอาจจะไปผูกพันกับคนนอกชุมชนมากขึ้ น โดยเฉพาะพวกที่ได้รับ
การศึกษาแบบไทยในระดับสูง มักจะออกจากชุมชนไป สถาบันสังคมเช่น เครือญาติ
ครอบครัว กลุ ่ มสายเลือด และวัฒนธรรมดั้งเดิม เช่ น ประเพณี พิธีกรรมและความเชื่อ
มีความส�ำคัญน้อยลงในชุมชน หรือปรับเปลี่ยนไปในอีกลักษณะหนึ่ง ซึ่งลักษณะ
ดังกล่าวคล้ายคลึงกับที่เกิดขึ้นในชุมชนชาวนาภาคกลางทั่วไป เพียงแต่งานศึกษา
การปรับตัวของชาติพันธุ์ในภาคกลางยังขาดการศึกษาที่เจาะลึก และเป็ นระบบ ซึ่ง
จะช่วยให้มีข้อมูลหนักแน่นสนับสนุนข้อสรุปดังกล่าวได้
3.5 การศึกษาจิตส�ำนึกและอัตลักษณ์ชาติพันธุ์
หากจะนับรวมงานที่เข้าข่ายการศึกษากลุ ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ในภาคกลางในเชิง
ชาติพันธุ์ ซึ่งเน้นการท�ำความเข้าใจเรื่องจิตส�ำนึกของความเป็นชาติ พันธุ์ที่แตกต่าง