งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 161
ธมลวรรณ ตั้งวงษ์เจริญ (2542) ได้ศึกษาชุมชนอ้อมใหญ่ และรายงานว่า
คนไทยเชื้อสายจีนเข้ามาอยู่ที่อ้อมใหญ่ตั้ งแต่ก่อนปี พ.ศ.2400 ซึ่งมีคนไทยท�ำสวน
อยู่ในพื้นที่อยู่แล้ว จากการศึกษาผ่านประวัติศาสตร์ครอบครัว 10 ครอบครัว พบว่า
น่าจะเป็นการเข้ามารับจ้างแรงงานบ้ างและมาหาที่ท�ำกินบ้ าง ซึ่งธมลวรรณ (2542)
ได้ตั้งข้อสังเกตว่า คนจี นรุ่นแรกจะมีจิตส� ำนึกความเป็ นจีนมาก และพยายามให้
ลูกๆ สืบทอดความเป็นจีนไว้ แต่ในรุ่นที่ 3 ลูกหลานได้ปรับตัวเป็ นไทยมากขึ้น
ผ่านการศึกษาระบบโรงเรียน แต่หลัง พ.ศ.2492 การกดดันของรัฐบาลไทยที่ท�ำให้
คนจีนเป็นไทย คนจี นรุ่นหลังจึงได้สละความเป็นจีนบางอย่าง เช่น ภาษา เพื่อมิให้
ขัดแย้งกับมาตรการของรัฐ
เมื่อพิ จารณางานของสถาพร ปั ทมาเจริญ (2544) ซึ่งศึกษาชุ มชนเมือง
นครปฐมโดยให้ความส� ำคัญกับสภาวะปัจจุบันมากกว่า เราจะเห็นภาพความส�ำคั ญ
ของศาลเจ้าจีนในการธ�ำรงอัตลักษณ์ชาติพันธุ์จีน ผ่านสัญลักษณ์วัฒนธรรมที่ส�ำคัญ
คือ ภาษาจีนและกิจกรรมทางศาสนา เช่น ประเพณีการกินเจ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์
ส�ำคัญของความเป็นจีน อย่ างไรก็ตาม สัญลักษณ์เหล่านี้ได้รับความหมาย
ใหม่ๆ ของความเป็นไทยเข้ามา เช่น ธงชาติไทย พระพุทธรูปแบบไทย กระถางธูป
มีอักษร จปร. และตั้งชื่อโรงเรียนจีนเป็นภาษาไทย เป็นต้น
3.6 บทสรุป: พรมแดนและช่องว่างความรู้
การตื่นตัวและเคลื่อนไหวในสังคมศาสตร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสาขาวิชา
มานุษยวิ ทยาในเรื่องการศึกษาจิตส� ำนึกชาติพันธุ์มีมาตั้งแต่ทศวรรษ 2510 และ
เฟื่องฟูมากในทศวรรษของ 2520 แต่ส�ำหรับการศึกษาชาติพันธุ์และชุมชนชาติพันธุ์
ในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในงานศึกษาภาคกลางในประเด็นดังกล่าวได้รับ
อิทธิพลแนวคิดดังกล่าวอย่างล่าช้ามาก พึ่งได้รับความสนใจหลัง พ.ศ.2530 ไปแล้ว
และยังนับว่ามี น้อยมาก