งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 151
“การปรับตัวทางวัฒนธรรม” แบบไม่เคร่ งครัดเพื่ อช่ วยให้ผู้เขียนสามารถ
วิเคราะห์และสังเคราะห์งานวิจัยที่ได้กล่าวพาดพิงถึงการเปลี่ยนแปลงทางสังคม
และวัฒนธรรม ที่อาจจะสัมพันธ์ กับการเปลี่ ยนแปลงของสภาพแวดล้อมและ
ทรัพยากรของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ที่อยู่ในภาคกลางได้บ้าง ทั้งนี้ความหมายของ
การเปลี่ยนแปลงทางสภาพแวดล้อมในที่นี้ครอบคลุมทั้งที่ เป็นธรรมชาติ และที่เป็น
สังคมวัฒนธรรม เช่น การที่ ต้องมาอยู่เป็นชนกลุ่มน้อย การที่อยู่ภายใต้การพัฒนา
ไปสู่ความทันสมัยในเชิงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน การค้า พื ชพาณิชย์ เทคโนโลยี
และการพัฒนาอุตสาหกรรม ตลอดจนระบบการศึกษาแบบทันสมัย กระบวนการ
โลกาภิวัฒน์ ที่การสื่อสาร ระบบเงินตรา เทคโนโลยี และกลุ่มคนที่สามารถไหลข้ามรัฐ
ไปมาเหมือนไร้พรมแดน
เราอาจจะพอปะติดปะต่ อภาพการปรับตั วและเปลี่ ยนแปลงของชุมชน
ชาติพันธุ์ลาวพวน จากบางงาน เช่น รจน์ โสตศิ ริ (Rote Sotesiri 1982) ได้พยายาม
แสดงให้เห็นว่าเมื่อชุมชนลาวพวนที่บ้านโพธิ์ศรีตกอยู่ภายใต้การครอบง�ำของเงินตรา
ฐานะทางเศรษฐกิจได้เป็นกลไกส�ำคั ญในการแบ่งชนชั้นและท�ำให้คนในชุมชนมี
ลักษณะ “ตัวใครตัวมัน” ซึ่งเป็นลักษณะของปัจเจกชนนิยมมากขึ้น การศึกษา
ลาวพวนที่บ้านหมี่ของ Snit Smuckarn and Kennon Breazeale (1988) ได้แสดงให้เห็นว่า
ชุมชนบ้านเซ่าและชุมชนบางกระพี้ ซึ่งอยู่ไม่ห่างจากตัวเมืองอ�ำเภอบ้านหมี่มากนัก
ได้รับผลกระทบจากการขยายตัวของเศรษฐกิจระบบตลาด ท�ำให้พวนซึ่งส่วนใหญ่
เป็นชาวนาต้องปรับตัวตามกระแสการพัฒนาไปสู่ความทันสมัยที่มาพร้อมๆ กัน คือ
การคมนาคม เศรษฐกิจ เงินตรา และการศึกษาแบบทางการ ท�ำให้คนรุ่นหลั งนิยม
ไปเรียนในตัวเมือง หรือไปท�ำงานที่อื่น และมีบางส่วนเปลี่ยนจากอาชีพเกษตรกรรม
มาท�ำงานค้ าขาย นอกจากนี้สมาชิกชุมชนยังบริโภคสินค้ าจากภายนอกมากขึ้น
และเป็นหนี้กันมากขึ้น แต่ไม่เห็นความชัดเจนนักว่าการเปลี่ยนแปลงดั งกล่าว
น�ำไปสู่การเปลี่ยนแปลงในการจัดระเบียบสังคมและการเมืองอย่างไรบ้าง นอกจาก
ระบุว่าชุมชนกลายเป็นส่วนหนึ่งของรัฐ ซึ่งสะท้อนให้ เห็นในการเลือกตั้ งสมาชิก
ผู้แทนราษฎร ที่สมาชิกชุมชนได้มีส่วนร่วม ทั้งที่ใช้สิทธิเลือกตั้งและได้รับเลือกตั้ง