152 ถกเถียงวัฒนธรรม
เป็นสมาชิกสภาฯด้วย แต่ในช่วงเวลาที่ท�ำการศึกษา การบริหารโดยคนในท้องถิ่น
จะถูกจ�ำกัดอยู่ เฉพาะในเรื่องงานด้านสาธารณูปโภคในรูปของเทศบาล ส่วนเรื่อง
การเปลี่ยนแปลงทางด้านความเชื่อไม่มีการวิเคราะห์ที่ชัดเจน
เกรียงศักดิ์ อ่อนละมัย (2540) ซึ่งศึกษาหมู่บ้านหินปัก อ.บ้านหมี่ ประมาณ
เกือบ 20 ปีหลังจากการศึกษาของสนิท สมัครการ พบว่าชุมชนได้รับผลกระทบจาก
กระแสโลภาภิวัฒน์ที่มีการแข่งขันทางเศรษฐกิจสูงและเน้นการบริโภคนิยม ท�ำให้
สมาชิกชุมชนต้องใช้เวลาไปกับการท�ำมาหากินจนท�ำให้ไม่มีเวลา หรือมีเวลาน้อย
กั บการประกอบพิธีกรรม ประกอบกับพวนรุ่นหลังได้ รับการศึกษาแบบทางการท�ำให้
ความเชื่อถือในเรื่ อง “ผี” ลดความส�ำคัญลง ซึ่งมีผลต่อการประกอบพิธีกรรมที่
เกี่ยวกับเรื่องผีโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อค่าใช้จ่ายต่างๆ เพิ่มขึ้นมาก นอกจากนี้สื่อต่างๆ
เช่ น โทรทัศน์ วิทยุ และหนังสือ ได้เข้าไปทดแทนการนันทนาการแบบเดิม การละเล่น
ตามประเพณีจึงสูญหายไปจากชุมชน งานของมยุรี ใบตระกูล (2537) ได้บ่งบอก
ไปในท�ำนองเดียวกันว่าที่บ้านพวน จ.สิงห์บุรี ได้เลิกถือปฏิบัติประเพณีบุญข้าวจี่
และบุญข้าวหลามกั นไปหมดแล้ว
งานศึ กษาการปรับตัวของลาวโซ่งยังมีน้อยกว่าการปรับตั วของลาวพวน
งานที่มีอยู่ อาจจะมีการกล่าวถึ งการปรับตั วบ้าง แต่ไม่ได้ศึกษาเจาะลึ กมากนัก
อย่างเช่นงานของฉวี วรรณ ประจวบเหมาะ และวรานันท์ วรวิศร์ (2543) ได้สรุปใน
บทสุดท้ายว่าชีวิตชุมชนชาวนาลาวโซ่งที่หนองเลาคงได้ผ่านการเปลี่ยนแปลงมาก
แต่ไม่อาจจะระบุการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวให้ชัดเจนได้ แต่พอจะมีหลักฐานได้ว่า
อย่างน้อยชุมชนลาวโซ่งได้รับวิถีวัฒนธรรมแบบพุทธ และการศึกษาแบบทางการ
เข้ามาเป็นส่วนส�ำคัญของชุมชน และจากการศึ กษาในเบื้องต้นพบว่าลาวโซ่งได้
ปรับตัวทางเศรษฐกิจที่ส�ำคัญ คื อ เปลี่ยนจากการท�ำมาหากินเป็นการท� ำมาค้าขาย
และมีพัฒนาการในเรื่ องอาชีพไปสู่ความหลากหลายมากขึ้น การท�ำนาแม้จะยังเป็น
อาชีพของคนส่วนใหญ่แต่ได้เกิดอาชีพอื่นๆ ด้วยเช่น รับจ้าง รับราชการ และค้าขาย
การเปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจได้ส่งผลกระทบต่อเนื่องไปถึงการจัดระเบียบสังคมด้วย
เช่น ในระดับครัวเรื อน ได้มีการปรั บตัวอย่ างหลากหลาย เช่น การเปลี่ยนแปลง