งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 147
นอกจากนี้ยังมี “ผีบ้าน” หรือ “ผีประจ�ำหมู่ บ้าน” ที่ถือว่าส�ำคัญต้องเซ่นไหว้
ขอการคุ้มครอง ซึ่งมักท�ำพร้ อมๆ กับการเลี้ยงผีเรือนประจ�ำปี คือในช่วงหลัง
เก็บเกี่ยวข้าวเสร็จ ส่วนผี ที่ถือว่ามีความส�ำคัญต่อการเพาะปลูกก็คือ ผีไร่ ที่จะ
คอยดูแลข้าวให้เจริญเติบโต ซึ่งครัวเรื อนแต่ละครัวเรือนจะเซ่นไหว้ในไร่ของตนเอง
ส่วนงานศึกษาที่ชุมชนสวนผึ้ง (จ.ราชบุรี) ได้ให้ภาพความเชื่อและพิธีกรรมดั้งเดิม
ว่ามีประเพณีที่เรียกว่า “กินข้าวห่อ” (สารทขนมจ้าง) ซึ่งจัดในช่วงกลางเดือน 9
ของทุกปี เพื่ อเซ่นผีบรรพบุรุษให้มาคุ้มครองดูแลคนในครอบครัว โดยน�ำข้าวเหนียว
มาห่อทรงปลายแหลมแล้วผูกเป็นพวงพร้อมด้วยของอื่นๆ เช่น ดอกไม้ กล้วย
เครื่องประดับมีจ�ำนวนเท่ากับสมาชิกในครัวเรือน
งานของโกวิท แก้วสุ วรรณ (2542) ได้ให้ความสนใจเกี่ยวกับความเชื่อและ
พิธีกรรมของ “โพล่ง” อีกมิติหนึ่งคือ “พิธีเรียกวีหล่า” ของโพล่งที่บ้านเกาะสะเดิ่ง
พิธีเรียกวีหล่าเป็นพิธีที่ท�ำในช่วงเปลี่ยนผ่านชีวิ ต (rite de passage) เช่น พิธีตั้งชื่อและ
พิธีแต่งงานหรือท�ำในโอกาสส�ำคัญๆ นอกจากนี้งานของโกวิท แก้วสุวรรณ (2543)
อีกงานหนึ่งได้ศึกษาประเพณีของโพล่งที่ ต.ไล่โว่ จ.กาญจนบุ รี และมีข้อสังเกตว่า
ความเชื่อและพิธีกรรมของ “โพล่ง” มักจะเกี่ยวข้ องกับฤดูกาลและการท�ำมาหากิน
งานหลายงานเช่น งานของโกวิท แก้วสุวรรณ (2542) โกศล มีคุณ (2535)
สุภลักษณ์ โทณลักษณ์ (2542) สุริ นทร์ เหลือลมั ย (2540) ซึ่งศึกษาในชุมชนต่างๆ
เช่น วัดแจ้งเจริญ สวนผึ้ง (จ.ราชบุรี) และบ้านดงเสลาเก่า และบ้านเกาะสะเดิ่ง
(จ.กาญจนบุรี) ได้ชี้ให้เห็นว่า ความเชื่อของกะเหรี่ยงผสมผสานระหว่างความเชื่อ
ทางพุทธศาสนาเช่น เรื่องกรรม หลักการท�ำบุญ และความเชื่อดั้งเดิม ซึ่งเกี่ยวกับ
“ผี” ดั งที่ได้กล่าวถึงข้างต้น ส่วนมิติที่ได้รับอิทธิพลจากพุ ทธศาสนา เช่น งานของ
สุรินทร์ เหลือลมัย (2540) ได้ตั้งข้อสังเกตว่า อดีตเจ้าอธิการวั ดแจ้งเจริญซึ่งเป็น
“กะเหรี่ยง” (ไม่แน่ใจว่าเป็น “โพล่ง” ด้วยหรือไม่-ผู้เขียน) เป็นศูนย์รวมจิตใจของ
“กะเหรี่ยง” สะท้อนให้เห็นในพิธีส�ำคัญ คือ พิธีแห่รูปหล่อเหมือนหลวงพ่อ และ
มีการสรงน�้ำเจ้าอาวาสองค์ปัจจุบัน สะท้อนให้เห็นความเชื่อของกะเหรี่ยงที่ผูกพัน
กับพุทธศาสนา และจากงานของสุภลั กษณ์ โทณลักษณ์ (2542) พบว่าวัดในชุมชน