144 ถกเถียงวัฒนธรรม
ในโลกทางเศรษฐกิจ ชีวิตของ “โพล่ ง” ในงานวิจัยเกือบทุกชุมชนจะคล้ายกัน
มากคือรากฐานชี วิตอยู่ที่การท�ำไร่หมุนเวี ยน (ที่ดิน) ในลั กษณะที่ว่ าใช้ดินเพาะปลูก
ในระยะสั้นเช่น 1-3 ปี แล้วทิ้งให้ดินฟื ้นตัวระยะยาวประมาณ 5-15 ปี (หรือนานกว่ านี้)
พืชที่ปลูกมี หลากหลายแต่ที่เป็นหลักคือ ข้าว ซึ่งมักจะปลูกแบบท�ำนาที่ ลุ่มหรือ
ท�ำนาทั้งปี ที่เป็นพืชไร่ก็มีบ้าง เช่น ข้าวโพด กระวาน และพริก นอกจากนี้ยังผสมผสาน
กั บการหาของป่าและล่าสัตว์เล็ก ที่ส�ำคัญปรัชญาชีวิ ตเศรษฐกิ จของ “โพล่ง” คือ
การพึ่งตัวเองและความพอเพียง กิจกรรมทางเศรษฐกิจถูกก�ำหนดโดยภูมิปัญญา
เชิ งนิเวศและความเชื่ อในเรื่องสิ่งเหนือธรรมชาติ อย่างไรก็ตาม ในบางชุมชนอย่างเช่น
ที่บ้านปอและทุ่งแฝก สวนผึ้ง จ.ราชบุรี “โพล่ง” เริ่ มเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงบ้างแล้ว
เมื่อพื้นที่ท�ำกินลดน้อยลง หลายคนจึงกลายเป็นลูกจ้างโดยเฉพาะหนุ่มสาวเข้าไป
ท�ำงานรับจ้างในเมืองมากขึ้นในเมื่อการเดินทางเข้าเมื องไม่ได้ล�ำบากเหมื อนเมื่อก่อน
และมีแนวโน้มว่ าการพึ่ งตัวเองจะลดลง เพราะการบริโภคต้ องอาศัยสินค้า
จากตลาด เช่น วิทยุ หม้อหุงข้าวไฟฟ้าและโทรทัศน์ เงินตราจึงมีความส�ำคัญ
มากขึ้นทุกที พร้ อมทั้งหนี้สินได้เพิ่มมากขึ้น เหมือนกับชุมชนชนบทในหลายพื้นที่
และหลายกลุ่มชาติพันธุ์
“โพล่ง” ให้ความส� ำคัญกับครอบครัวเดี่ยว แม้ว่าผู้ชายจะต้องเข้าไปอยู่กับ
ครัวเรือนของฝ่ายหญิง 1-2 ปี เพื่อเป็นแรงงานให้กับครัวเรือนฝ่ายหญิงในการ
ท�ำไร่ ท�ำให้ผ่านสภาวะครัวเรือนที่เป็นครอบครัวขยายในช่วงระยะเวลาหนึ่ง แต่
หลังจากนั้นก็แยกเรือน โดยสามารถประกอบพิธีกรรมเองได้ ไม่ต้องท�ำร่วมกับพ่ อแม่
อย่างไรก็ตามเรือนเป็นอาณาจักรของผู้หญิง ซึ่งมีสิทธิในการตัดสินใจแก้ ปัญหา
ต่างๆ ฝ่ายชายต้องนับถือผีบรรพบุรุษของฝ่ายหญิง และลูกๆ สืบผีทางฝ่ายแม่
ในเรื่องการเมือง หรือ อาณาบริเวณอ�ำนาจนอกเหนือครอบครัวหรือชุมชน
และสายตระกูล เช่นอ� ำนาจปกครองหมู่บ้านเป็นอาณาจักรของผู้ชายไม่ ว่าจะ
เป็นผู้น�ำทางการหรื อผู้น�ำดั้งเดิ ม ส� ำหรับในการปกครองแบบดั้ งเดิม ความเชื่ อ
ทางศาสนาเป็นกลไกส�ำคัญในการผูกพันชุมชน “โพล่ง” เข้าไว้ด้วยกัน ผู้น�ำทาง
ศาสนาเรี ยกว่า “โบงคู้” (boungkho) ซึ่ งมีอ�ำนาจในการปกครองด้วย ลักษณะส�ำคัญ