งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 139
จากการศึ กษาของศิริกมล สายสร้อย (2541) ญ้อ มีอาชีพหลักคือการท�ำนา
ในที่ลุ่ม และเป็ นการผลิตเพื่อยังชีพ ส่วนในที่ดอนจะท�ำไร่ เช่น มันส�ำปะหลัง
ข้าวโพด อ้อย ถั่วลิสง และอื่นๆ ซึ่งจะขายให้ พ่อค้าคนกลาง หรือในบางกรณีพ่อค้า
เป็นผู้ลงทุนให้ นอกนั้นก็มีการเพาะปลูกพืชสวนครัว และเลี้ยงสัตว์เล็กๆ น้ อยๆ
ไว้บริโภคเหมือนชาวนาภาคกลางโดยทั่วไป
ส่วนในเรื่องการจัดระเบียบสังคมไม่มีลักษณะเด่นเฉพาะกลุ่มชาติพันธุ์
คล้ายๆ กั บชุมชนคนไทยทั่ วไปที่หลังจากแต่ งงานแล้ว ฝ่ายชายต้องไปอยู่ บ้าน
ฝ่ายหญิงรับใช้ผู้ใหญ่ทางฝ่ายหญิงจนมีลูก 1-2 คน แล้วจึงจะแยกเรือนออกมาได้
ส่วนจะอยู่ที่ใดก็ขึ้นอยู่กับความสัมพั นธ์ระหว่างลูกเขยและพ่อตาแม่ยาย ผู้ที่สืบเรือน
ดั้งเดิมมักเป็นลูกคนเล็กหรือคนที่แต่งงานหลั งสุด
ในเรื่องความเชื่อ ญ้อก็เหมือนคนไทยกลุ่มอื่นๆ ที่นับถือพุทธศาสนาแต่ยังคง
นับถือผีแบบดั้งเดิม แต่ศาลผีประจ�ำหมู่บ้านจะมีชื่อเรียกคล้ายๆ กับผีของเขมรคือ
“ศาลนักตา” หรือ “หอนักตา” และความเชื่อเรื่องศาลนี้ จะแตกต่างจากของกลุ่ม
ชาติพันธุ์ต่างๆ ที่ได้กล่าวมาแล้ว เช่นที่คลองน�้ำใส มีศาลนักตา 3 หลัง คือศาลผีเจ้านาย
(ที่เคยปกครองไทญ้อ) ศาลวีรบุรุษท้องถิ่น และศาลผีเจ้าป่าและเจ้าที่ นอกจากนี้
มีความเชื่อเรื่อง “ผี บรรพบุรุ ษ” ซึ่งจะอยู่บนหิ้ งใน “ห้องเปิง” ซึ่งมีอยู่ในทุ กบ้าน
นอกจากนี้ยังมีรายละเอี ยดเกี่ ยวกั บประเพณีและพิธีกรรมที่ เกี่ยวข้อง
กับวัฏจักรชีวิ ต เช่น การเกิด และการแต่งงาน เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนา เช่น
การท�ำบุญข้าวประดับดิน ซึ่งท�ำทุกปีในวันแรม 15 ค�่ำเดือน 9 และเซ่นไหว้กระดูก
บรรพบุรุษโดยตรง การท�ำพิธีสืบชะตาบ้านซึ่งคนในชุ มชนร่วมกันท�ำเมื่อเกิดสิ่งไม่ดี
ในหมู่บ้านโดยมีพระสงฆ์เป็นผู้ท�ำพิธี ผู้เขียนมีข้อสังเกตว่า “ญ้อ” มีประเพณีและ
พิธีกรรมค่ อนข้างมาก บางพิธีมีชื่อเดียวกับกลุ่มชาติพันธุ์ที่เรียกตัวเองว่า “ลาว”
ในภาคอีสาน แต่บางพิธีมีลักษณะเฉพาะท้องถิ่นและเฉพาะกลุ่ม เช่น “ประเพณี
ขึ้นเขา” เพื่อนมั สการเจ้าพ่อเขาน้อยหรือเจ้าพ่ อขุนดาบ เพื่อให้คุ้มครองชุมชน
ซึ่งเป็นเรื่ องน่าสนใจที่จะศึกษาในรายละเอียดเกี่ยวกับ “ญ้อ” ที่มีพิธีต่างๆ คล้ายคลึง
กับทั้ง “เขมร” และ “ลาว”