140 ถกเถียงวัฒนธรรม
งานวิจัยเกี่ยวกับมอญส่วนใหญ่ ให้ความสนใจน้อยในเรื่องชีวิตทางเศรษฐกิจ
แต่กล่ าวถึงชีวิ ตเศรษฐกิจของชุมชนมอญแบบคร่ าวๆ พอให้ได้เห็นภาพความ
หลากหลายของชีวิตเศรษฐกิจของชุมชนมอญในท้องถิ่นต่างๆ ที่ในอดีตมี รากฐาน
จากการท�ำนา ท�ำสวน และหัตถกรรมพื้นบ้านเป็นส�ำคัญ ซึ่งปัจจุบันอาจจ� ำแนก
ออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ9 คือ
1. ท�ำนา และปลูกพืชหมุนเวียนอื่นๆ เช่น ข้าวโพด และถั่วเขียว เป็นต้น
ชุมชนที่ยังมีชีวิตเศรษฐกิจแบบดั้งเดิมในลักษณะนี้ คือ ชุมชนตามแม่น�้ำแม่กลอง
ล� ำน�้ำแควน้อย บริเวณใกล้ด่านเจดีย์สามองค์ จ.กาญจนบุรี เช่น บ้านมน
(เชื่อสมมติของบ้านม่วง) อ.บ้านโป่ง ดอนกระเบื้อง อ.โพธาราม จ.ราชบุรี
2. ท�ำงานโรงงานอุตสาหกรรมหรือรั บราชการหรือท�ำงานบริษัท หรื อค้าขาย
หรือเย็บจาก อย่างเช่ น มอญที่ พระประแดง (สมุทรปราการ) มอญบางกระดี่
(กรุงเทพ) และมอญสามโคก (ปทุมธานี )
3. ผลิตหั ตถกรรมจากฐานการปั้นหม้อผสมผสานกับการท่องเที่ ยวเช่น
ที่ชุมชนเกาะเกร็ด จ.นนทบุรี
งานเหล่านี้แม้ไม่มีรายละเอียดมากนั กแต่ท�ำให้เห็นว่าชีวิตเศรษฐกิ จของ
ชุมชนมอญเปลี่ยนแปลงไปในท้องถิ่นต่างๆ การท� ำนากลายเป็นอดี ตในหลายชุมชน
และการเปลี่ ยนแปลงนี้อาจจะเกี่ยวกับการกลายเป็นเมืองหรือส่วนหนึ่งของเมือง
ความหลากหลายทางเศรษฐกิ จเหล่านี้ท�ำให้เป็นการยากที่จะประมวลชี วิตเศรษฐกิจ
ได้อย่างครอบคลุมแต่ ท�ำให้เกิดประเด็นที่น่าสนใจว่าได้ส่งผลต่อความหลากหลายใน
เรื่องชีวิ ตสังคมของคนในชุมชนมากน้อยอย่างไร ซึ่งยังไม่มีงานที่ศึกษาเจาะลึกเรื่องนี้
การศึกษามอญในเรื่ องชีวิ ตสังคมค่ อนข้างจะผิ วเผินในเกือบทุ กงาน งานที่มี
ความสนใจอยู่บ้างได้กล่าวถึงลักษณะของครอบครัวหรือไม่ก็กล่าวสรุปโดยกว้างๆ
ขาดข้อมูลสนับสนุนให้เห็นชัดเจน ท�ำให้เกิดความเข้าใจน้อยมากเกี่ยวกับลักษณะ
ทางสังคมของชุ มชนในท้องถิ่นต่างๆ และยากที่จะประมวลให้เห็นว่าในชุมชนต่างๆ
9 การจ�ำแนกนี้อาจจะไม่ชัดเจนสมบูรณ์ เป็นการท�ำแบบสังเขป เพราะผู้วิจัยมีความสนใจไม่เหมือนกัน
และข้อมูลที่ปรากฎมีความลึกและรายละเอียดไม่เหมือนกัน