108 ถกเถียงวัฒนธรรม
และจากต่างมุมมองกัน ท�ำให้มิอาจจะนิยามค�ำว่า “กลุ่มชาติพันธุ์” ได้อย่างชัดเจน
ตายตัว และงานวิจัยเกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ในภาคกลาง ได้สะท้อนปัญหา
ดังกล่าวเพราะงานส่วนใหญ่จะเน้นการศึกษาลักษณะและแบบแผนทางวัฒนธรรม
ของกลุ่มชาติ พันธุ ์ต่างๆ มากกว่าที่จะตั้ งค�ำถามเกี่ยวกับ “ความเป็นชาติพันธุ์”
ตามแนวที่ได้น�ำเสนอข้างต้น อย่างไรก็ตามพอจะมี งานจ�ำนวนหนึ่งแม้ว่าจะเป็น
ส่ วนน้อยที่ ท�ำในช่วงหลัง พ.ศ.2540 ที่แสดงความสนใจในประเด็นทางชาติพันธุ์
ผู้เขียนจึ งเห็นว่าสาระของบทความนี้น่าจะเกี่ยวกับสถานภาพองค์ ความรู้เรื่อง
ความหลากหลายทางชาติพันธุ์และวัฒนธรรมเพื่อได้ครอบคลุมงานเขียนทั้งหมด
ที่ได้ท�ำกันในช่วงเวลาดั งกล่าว
นอกจากนี้ แม้ว่ามโนทัศน์ กลุ ่มชาติพั นธุ์ ในปั จจุบันไม่ได้หมายความถึง
“ชนกลุ่มน้อย” อย่างที่เคยเข้าใจกันแต่ เดิม หากครอบคลุมกลุ่มคนไทยในภาคต่างๆ
ที่มีภาษาและวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน และมองว่าตนเองแตกต่างกันด้วย แต่งานนี้
ไม่ได้น�ำเสนอเกี่ยวกับกลุ่มคนไทยต่างๆ ดังกล่าวด้วยเพื่อให้เป็นไปตามข้อตกลงที่
มีในโครงการฯ
งานเขียนเกี่ ยวกับกลุ ่มชาติพันธุ์และวั ฒนธรรมในช่วง 20 ปีดังกล่ าว
เกือบทั้งหมดเป็นงานเขียนเกี่ ยวกับกลุ่มชาติ พันธุ์และวัฒนธรรมของแต่ละกลุ่ มและ
ในแต่ละชุมชนโดยเฉพาะ อาจกล่าวได้ว่าเป็ นงานศึกษา “วัฒนธรรมชุมชนชาติพันธุ์ ”
เป็นหลักมากกว่ าที่จะเสนอภาพรวมของกลุ่ มชาติพันธุ์ แต่ละกลุ ่มในภาคกลาง
อย่างเช่นเป็นภาพของ “ประวัติการตั้งถิ่นฐานและวั ฒนธรรมลาวโซ่งที่หนองปรง
หรือ “ลาวโซ่งกับคริสต์ศาสนาที่บ้านแหลมกระเจา อ.ตอนตูม” หรือ “ไทยทรงด�ำ
ชนเผ่าไทยในเพชรบุรี” เป็นต้ น อาจกล่าวได้ว่าแทบจะยังไม่มีงานใดที่วิเคราะห์
ภาพรวมกลุ่มชาติพันธุ์แต่ละกลุ่มหรือเปรียบเทียบข้ามกลุ่มชาติพั นธุ์ในภาคกลาง
จากงานศึ กษาเหล่านี้ผู้เขียนพอจะประมวลได้ว่ ามีกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ที่ไม่ได้
เป็นคนไทยภาคต่างๆ ประมาณ 20 กลุ่มตั้งถิ่นฐานในจังหวัดต่างๆ ของภาคกลาง
แต่กลุ่มชาติ พันธุ์ที่ได้รับความสนใจและเป็นที่นิยมศึกษามากสุดคือมอญ กะเหรี่ยง
จี น ลาวพวน และลาวโซ่ง ตามล�ำดับ (ฉวีวรรณ ประจวบเหมาะ และคณะ 2549)