114 ถกเถียงวัฒนธรรม
งานวิจัยล้วนเป็นชุมชนที่ เกิ ดขึ้นอันสืบเนื่องจากอพยพหรือถูกอพยพมาจากพม่าใน
ช่วงเวลาต่างๆ ซึ่งในที่นี้ผู้เขียนพยายามจะน�ำเสนอให้เห็นทั้งหลักฐานจากเอกสาร
ประวัติศาสตร์และประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่ปรากฎในงานวิ จัยต่างๆ
จากข้อมูลในงานของแบฟฟี่ (Bafffiifie 2003) มี หลักฐานการอพยพของมอญ
ซึ่ งมักจะเกี่ยวกับสงครามไว้ถึง 14 ครั้งคือ
ครั้งแรก เกิดขึ้นในสมัยพระมหาธรรมราชาในปี พ.ศ.2127 มอญ ประมาณ
10,000 คนได้เข้ามาลี้ภัยในสยามโดยตั้ งถิ่นฐานหมู่บ้านรอบๆ กรุงศรีอยุธยา
ครั้งที่ 2 และครั้งที่ 3 ตรงกับสมัยสมเด็จพระนเรศวร ซึ่งมีมอญอพยพเข้ามา
ถึ ง 2 คราว คือ ใน พ.ศ.2136 และ พ.ศ.2138 แต่ไม่ได้ระบุจ�ำนวนและพื้นที่ที่เข้ามา
ตั้งถิ่นฐาน
ครั้งที่ 4 ตรงกับสมัยของพระเจ้าปราสาททองปี พ.ศ.2187 มีมอญเข้ามา
มากกว่า 20,000 คน ตั้งถิ่นฐานใกล้เมืองนครสวรรค์ และอยุธยา
ครั้งที่ 5 เกิดขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ในปี พ.ศ.2203 มีมอญประมาณ
10,000 คน อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานในบริเวณสามโคก (อยู่ในจังหวัดปทุมธานี
ในปัจจุ บัน)
ครั้งที่ 6 เกิดขึ้นในเวลา 2 ปี ต่อมา (พ.ศ.2205) ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์
เช่นกัน มี ครอบครัวมอญถูกอพยพมาฐานะเชลยศึกและกระจายกันอยู่ ใน
จั งหวัดนครนายก ราชบุ รี และกาญจนบุรี
ครั้งที่ 7,8,9 และ 10 การอพยพเกิดขึ้นในสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ คือ
ปี พ.ศ.2287 ผู้น�ำมอญได้พามอญ 300 ครอบครัวมาตั้งถิ่นฐานในกรุงศรีอยุธยา
ส่วนอีก 3 ครั้งไม่มีรายละเอียดแต่พอจะมีข้อมูลว่ามาตั้ งถิ่นฐานในกรุงเทพฯ
ปทุมธานี และนนทบุรี
ครั้งที่ 11 ในปี พ.ศ.2303 ประมาณ 2-3 ปี หลังจากที่ รัฐมอญถูกพม่า
ครอบครอง ได้มีมอญประมาณ 1,000 คน หนีมาตั้งหลั กแหล่งในจังหวัดกาญจนบุรี