งานวิจัยวัฒนธรรมภาคกลาง 105
ที่อยู่ นอกอาณาจักรแห่ งอารยธรรม ทั้งที่การใช้ ของนักมานุษยวิทยาส่ วนใหญ่
ไม่ได้มีความหมายในทางดูถูกก็ตาม (Sahlin 1968) ส่วนค�ำว่า “ethnic group” หรือ
กลุ่มชาติพันธุ์ จะมี ความหมายที่เป็นกลางมากกว่ า เพราะไม่ได้บ่ งบอกประเภท
หรือระดับคุณลักษณะทางวัฒนธรรมที่เหนือกว่าหรือต�่ำกว่า เพียงแต่บ่งบอกว่าเป็น
กลุ่มชนที่มีความแตกต่างทางวัฒนธรรมจากกลุ่มอื่นๆ แต่ในการใช้ ค�ำนี้ในช่วงแรกๆ
ในการจ�ำแนกกลุ่ มชาติพั นธุ์ จะอาศั ยเกณฑ์ที่คนนอกกลุ ่ ม โดยเฉพาะ
นักมานุษยวิทยาหรือนั กภาษาศาสตร์เป็นผู้ ก�ำหนดอย่างเช่น ความสนใจของ
Lebar, Hickey and Musgrave (1960) ที่จ�ำแนกกลุ่มชาติพันธุ์ ในเอเชียตะวันออกเฉี ยงใต้
โดยอาศัยเกณฑ์ความแตกต่างและความสัมพั นธ์ทางภาษาในงาน “Ethnic Groups
of Mainland Southeast Asia” เป็นต้น
อย่างไรก็ตามในช่วงเวลาหลัง พ.ศ.2500 เป็นต้นไป แนวคิดการจ� ำแนก
กลุ่ มชาติ พันธุ์ โดยอาศัยเกณฑ์เชิ งวัตถุ วิสัยดังกล่ าวก็ ถูกวิพากษ์วิจารณ์ โดย
นักมานุษยวิทยาที่ท�ำงานในภูมิภาคต่ างๆ โดยเฉพาะอย่ างยิ่งในเอเชียตะวันออก
เฉียงใต้ อย่างเช่น Leach (1964) ซึ่งศึกษากะฉิ่นในพม่า ได้ตั้งข้อสังเกตว่าพวกกะฉิ่น
(Kachin) มีหลายกลุ่ มหลายภาษา และในหลายกรณีพูดกันเองไม่ค่อยรู้เรื่อง
แต่ก็ยังคิดว่าเป็นกะฉิ่นด้วยกัน หรือ Moerman (1967) ซึ่งศึกษาลื้อในทางภาคเหนือ
ของประเทศไทยได้เสนอว่าการจ�ำแนก “กลุ่มชาติพันธุ์ ” ควรค�ำนึงถึงจิตส�ำนึก
ของสมาชิกชาติพันธุ์ด้วยว่าเขาคิดว่าเขาเป็นใคร เพราะเขาสังเกตว่าแม้ว่า “ลื้อ”
จะมีลักษณะทางวัฒนธรรมแทบไม่แตกต่างจากคนเมืองหรือไตยวน (คนไทยทาง
ภาคเหนือ) ไม่ ว่าจะเป็นแบบแผนการผลิ ต ความเชื่อ ภาษา และการแต่งกาย
แต่ยังให้ความส�ำคัญกับความแตกต่างทางวัฒนธรรมที่มีเพียงเล็กน้อย แต่มากพอจะ
ท�ำให้ “ลื้อ” อาศั ยเป็นเกณฑ์แยกตัวเองจาก “คนเมื อง” นอกจากนี้เขายังตั้งข้อสังเกต
ด้วยว่าประวัติศาสตร์ยังมีความหมายต่อชื่อเรียกและความเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ด้วย
ที่จริงข้อวิพากษ์วิ จารณ์ในเรื่องการนิ ยามความเป็นกลุ่มชาติพั นธุ์ด้วยเกณฑ์เชิง
วัตถุวิ สัยโดยนั กมานุษยวิทยายังมีอีกมาก แต่เป็นในแนวทางที่ใกล้เคียงกันดังที่
Levine และ Campbell (1972) ได้ตั้งข้อสังเกตไว้ว่า นักมานุษยวิ ทยาสมัยนั้นสนใจ