งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 97
ได้รวบรวมนิทานจากพื้นที่ต่างๆ ตามหลักคติชนวิ ทยาแล้ววิเคราะห์สาระและคุณค่า
แม้จะให้ภาพไปตามสาระนิ ทานที่แปลกไปบ้ างแต่ก็เป็นภาพหลวมๆ มิได้ชัดเจน
อย่างไรก็ ตามงานวิทยานิพนธ์ที่ศึกษาในแง่ มุมใดแง่มุมหนึ่ง เพื่อค้นหาลั กษณะ
เด่นเฉพาะจากงานวรรณกรรมสมัยใหม่ได้ ให้ภาพที่ชัดเจนเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลง
ของวรรณกรรมบนพื้นฐานของสังคมที่เด่ นชัด การศึกษาวิ จัยตามระเบียบวิธีวิจัย
ในระดับบัณฑิตศึกษาในส่วนนี้ จึงยังคงเป็นการค้นหาค�ำตอบแบบง่ ายๆ ด้วยการ
รวบรวมและศึกษาวิเคราะห์ในส่วนหนึ่งที่มีเพียงผลแค่องค์ความรู้ เป็นภาพนิ่งที่
ไม่เห็นภาพของชีวิตวัฒนธรรมที่เด่นชัด แม้จะเป็นเช่นนี้แต่ก็ได้ให้ค�ำตอบเกี่ยวกับ
ปัญหาของพื้นที่ศึกษา โดยมองในระดับจุลภาคได้กว้างขึ้น
งานศึกษากลุ่มคติชนวิทยาเป็นวิทยานิพนธ์ งานวิจัยทั่วไป และงานบทความ
วิชาการ เนื้อหาที่ศึกษาเกี่ยวกับประเพณี ความเชื่อ และพิธีกรรม วิถีการผลิตของ
ชุมชน นิทาน ชื่อบ้านนามเมือง และโลกทรรศน์ ลักษณะของงานยังคงจ�ำกัดอยู่
กับการรวบรวมความรู้ การจัดหมวดหมู่ ข้อมูลความรู้และการวิเคราะห์ ส่วนการ
สังเคราะห์ข้อมูลสรุปและตีความ รวมทั้งการน�ำเสนอให้เห็นพลวัตของชุมชนยังมี
น้อยงานวิจัยทั้งที่เป็นวิทยานิพนธ์ และงานวิจัยทั่วไปมีการก�ำหนดกรอบเนื้ อหา
ในแต่ละเรื่องด้วยการยึดถือรูปแบบการน�ำเสนอที่สืบต่อกันมาโดยไม่เปลี่ยนแปลง
มีงานเพียงน้ อยชิ้นที่ แสดงให้เห็ น ถึงความลุ่ มลึกด้ วยการวิเคราะห์ เปรียบเทียบ
ตีความได้น่าสนใจ งานกลุ่มนี้ เป็นการวิเคราะห์ เปรียบเทียบ ตีความไปในทิศทาง
ใดทิศทางหนึ่ง คือ ความเป็นอยู่ ความเชื่ อ การผลิต มาสู่ สภาพใหม่ที่มีการ
เปลี่ยนแปลง ซึ่งรับเอาค่านิยมความทันสมัยเข้าไปแทนที่ วิ ถีชีวิ ตดั้งเดิ มโดยการ
ที่ชุมชนและสังคมเคลื่อนเปลี่ยนอยู่ตลอดเวลา ผลงานดังกล่าวนอกจากในแต่ละ
เรื่องเป็ นองค์ความรู้ส�ำคัญระดับหนึ่งแล้วยังช่ วยให้เล็งเห็นว่าการอนุรักษ์ ฟื้นฟูคติชน
วิทยาหรือวัฒนธรรมของชุมชนนั้น นอกเหนือ จากใช้วิ ธีการศึกษาด้วยการรวบรวม
ข้อมูลโดยวิธีการต่างๆ ทั้งจากเอกสาร การสัมภาษณ์แล้วน�ำมาวิเคราะห์ยังไม่เพียง
พอ จ�ำเป็นอย่างยิ่งต้องสรุปตีความเพื่อให้เห็นพลวัตที่เกี่ยวโยงสัมพันธ์กัน จึงจะ
เป็นประโยชน์จากการค้นพบความรู้ใหม่บนฐานเดิ มที่ใช้เพื่อการขับเคลื่อนชุ มชน
และสังคมได้อย่างแท้จริง