งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 95
ปัจจัยต้นทุนเชื่อมโยงกับปัญญาใหม่อย่างสมดุล ปัจจัยต้นทุน คือสภาพแวดล้อม
ทางกายภาพและจารีตนิยม ส่วนปั จจัยเสริม คือประโยชน์ใช้สอยที่ประชาคมพึงได้
และความเจริญทางการศึกษาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของสังคม โดยที่ผู้สร้าง
วรรณกรรมใช้ฐานเหล่ านี้สร้างภูมิปัญญาในวรรณกรรมขึ้นมา ด้วยการผนวกกับ
ความเป็นพหูสูตของผู้รจนา ซึ่งเมื่อเกิดเป็นภูมิปัญญาขึ้ นได้ก่อให้เกิดพลังชุมชนใน
การด�ำเนินชีวิตที่แสดงถึ งความเชื่อ มายาคติ และการปฏิบัติหรือบทบาทในสังคม
ที่เป็นแบบฉบับโดยเฉพาะของชาวภาคใต้
ส�ำหรับ “วรรณกรรมทักษิณ :วรรณกรรมคัดสรร” ได้คัดสรรวรรณกรรม
ที่น�ำมาศึ กษาได้ต้นฉบับจ�ำนวนหนึ่ง มาปริวรรตต้นฉบับเป็นภาษาปัจจุบัน จัด
วรรณกรรมทั้งหมดเป็นกลุ่มโดยค�ำนึงถึงเนื้อหาที่สัมพันธ์กัน ต่ อจากนั้นวิเคราะห์
และสังเคราะห์สาระส�ำคัญเกี่ยวกับผู้แต่ง ผู้คัดลอก ประวัติและลักษณะวรรณกรรม
ลักษณะพิเศษหรือลักษณะเด่นของวรรณกรรม สาระส�ำคัญของเรื่อง เนื้อเรื่อง
ภูมิปัญญาและคุณค่าของวรรณกรรม ในส่วนของ “วรรณกรรมทักษิณ : วรรณกรรม
พินิจ” เป็นการสังเคราะห์องค์ความรู้ด้วยการใช้ข้อมูลจาก “ วรรณกรรมทักษิณ:
วรรณกรรมปริทัศน์” และ“วรรณกรรมทักษิณ : วรรณกรรมคัดสรร” องค์ความรู้
ที่ได้ คือ นิยามและขอบข่ายวรรณกรรมทักษิณ อัตลักษณ์และพลวัตวรรณกรรม
ทักษิณ ภูมิปัญญาและคุณค่าวรรณกรรมทักษิณ องค์ความรู้ที่ได้นอกจากนิยาม
และขอบข่ายแล้วยังได้พินิจความเป็นวรรณกรรมพื้นบ้านจากองค์ ประกอบหลักของ
วรรณกรรม อีกทั้งได้พินิจองค์ประกอบเสริ มอันได้แก่ สภาพทางกายภาพของท้องถิ่น
วิธีคิดแบบชาวบ้าน บุคลิกของชาวบ้านอันเป็นจารีตนิยมของชุมชน ลักษณะการ
ศึกษาดังกล่าวช่วยให้เห็นภาพของวรรณกรรมทักษิณได้แจ่มชัด สาระที่บันทึกมีทั้ง
ประวัติศาสตร์ กฎหมาย ศาสนา สุภาษิต วรรณกรรม ต�ำราต่างๆ ฯลฯ สารัตถะ
ในวรรณกรรม มีทั้งความคิดและคตินิยมที่เกิดในท้องถิ่นเอง จารีตที่มาจากฮินดู
ผ่องถ่ายมาจากพุทธศาสนา และ คตินิยมจากราชธานี
ในส่วนที่ เกี่ยวกั บภูมิปัญญา พบว่ า กระบวนการเกิดมาจากทุนที่ เป็น
ทรัพยากร ธรรมชาติและวัฒนธรรม ด้วยการหลอมรวมเข้ากับความเปลี่ยนแปลง