งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 103
งานในภาพรวมของวิธีการศึกษาค้นคว้าที่เป็นวิทยานิพนธ์ และบทความ
เกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้ อม เป็นงานที่แสดงถึงการแสวงหา
ทางออกให้แก่ชุมชนในหลายลู่ทาง ปนวิธีคิดที่มองบริบทเป็นฐาน ผลงานดังกล่าว
นอกจากเป็นองค์ความรู้แล้ ว การศึ กษาวิเคราะห์ตีความได้ให้แนวทางอันเป็น
ประโยชน์ต่อการจัดการทรัพยากรสิ่งแวดล้อมในเชิงพัฒนาได้เป็นอย่างดีในอนาคต
อีกด้วย
งานกลุ่มศึกษาวิจัยเกี่ยวกับประวัติบุคคลเป็นงานวิทยานิ พนธ์ งานวิจัยทั่วไป
บทความและหนังสือ ที่ผู้ศึกษาได้น�ำเสนอเรื่องราวดังกล่าวเพื่อเป็นอนุสติแก่คนรุ่น
หลัง ลักษณะงานเป็นการรวบรวมเอกสารและการสัมภาษณ์บุคคล แล้วน�ำมา เรียบ
เรียงด้วยวิธีการบรรยายปรากฏการณ์เป็นหลัก มิได้มีการสังเคราะห์ตีความอย่างลึก
ซึ้งแต่ประการใด ผลงานจึงปรากฏเป็นภาพนิ่ง ขาดความมีชีวิต เป็นแค่ความรู้ที่มี
ลักษณะตายตัว ขาดความชัดเจนเกี่ยวกับระบบความสัมพั นธ์ทางสังคมของเจ้าของ
ประวัติ จึงมีประโยชน์ในด้านความรู้ เป็นแค่แนวทางมากกว่าจะเป็นพลั งทางสังคม
แต่ก็เป็นผลงานวิจัยและศึกษาบุคคลในหลากหลายอาชีพ ซึ่งเป็นหลักฐานส�ำคัญ
ของการศึกษาเกี่ยวกับเรื่องราวของท้องถิ่นในระดับหนึ่ง ผลงานวิทยานิพนธ์ดังกล่าว
จ�ำแนกเนื้อหาออกเป็น การศึกษาประวัติและผลงานโดยตรง และมุ่งศึกษาวิเคราะห์
ผลงานในแง่มุมใดแง่มุมหนึ่งเป็นหลักโดยศึกษาประวัติเป็นส่วนประกอบ เป็ นผล
งานที่ช่วยให้ความรู้ด้านประวัติศาสตร์ของภาคใต้มีความชัดเจนมากขึ้น ส่วนงาน
วิจัยอื่นๆ ซึ่ งศึกษาโดยพิจารณาผลงานในแง่มุมใดมุมหนึ่ง แล้วสรุปคุณสมบั ติที่
โดดเด่น ผู้ศึกษาได้วิเคราะห์คุณลักษณะ และคุณธรรมบางประการ อาทิ ความ
ขยันหมั่นเพียร ความเสียสละ ความเป็นผู้น�ำ ความมี เหตุผล ความกตัญญู ความ
เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ความสามัคคี ฯลฯ การวิ เคราะห์ในลักษณะนี้ แม้จะเห็ นรายละเอียด
สาระของผลงานมากขึ้นแต่ก็ยังเป็นเพียงภาพสะท้อนง่ายๆ ที่ขาดความมีชีวิ ต เป็น
แค่ประโยชน์ด้านความรู้ที่ไม่ส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงเท่าใดนัก ส�ำหรับผล
งานวิจัยทั่วไป ซึ่งศึกษาทั้งประวัติและผลงานเกี่ยวกับภูมิปัญญาชาวบ้านภาคใต้
โดยรวบรวมความรู้จากการสัมภาษณ์มาประมวลเป็นองค์ความรู้ ขณะเดียวกัน