งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 99
ในแง่อัตลักษณ์ของวรรณกรรมทักษิณนั้นได้เห็นการผ่องถ่ายมาจากหลาย
แหล่งและหลายละลอก ทั้งจากวัฒนธรรมฮินดูศาสนาพราหมณ์และศาสนาพุทธ
วัฒนธรรมจากราชธานีอันเป็นศูนย์กลางการปกครอง และความเข้มแข็งของ
วัฒนธรรมท้องถิ่นหรือคตินิยมที่เกิดขึ้นในท้องถิ่นเอง ข้อสรุปหรือการตีความใหม่
ของบทความดังกล่าวเป็นประโยชน์อย่ างยิ่ง เพราะชี้ให้เห็นถึงปฏิ สัมพันธ์จาก
ภายนอกและภายในที่เคลื่อนเปลี่ยนด้วยอิทธิพลทางการค้ าและศิลปวิทยาการด้าน
อื่นกับภายนอก และเนื่องมาจากประสบการณ์หรือญาณทัศนะหรื อสถานการณ์
เป็นแรงบันดาลใจ
ในส่วนของอิทธิพลที่ได้รับจากฮินดู คติพราหมณ์ ผสมผสานคติ พุทธ มี
วรรณกรรมทั้งต�ำนานการสร้างโลก บทสวดหรื อบทสาธยายประกอบพิธีกรรมต่างๆ
ซึ่งมีอิทธิ พลต่อความคิดความเชื่ อของชาวภาคใต้ มาจนกระทั่งปัจจุบัน ส� ำหรับ
อิทธิพลที่ ผ่องถ่ายมาจากราชธานี มีวรรณกรรมที่รับอิทธิพลจากหัวเมื องฝ่ายเหนือ
และส่วนอื่นๆ ของไทย ทั้งจากสุโขทัย กรุงศรีอยุธยา กรุงธนบุรี และกรุงเทพฯ ได้แก่
วรรณกรรมที่เกี่ยวกับศาสนา นอกจากนี้ยังมีการรับตัวอักษรขอมมาใช้เขียนต�ำรา
โดยเฉพาะต�ำราทางพุทธศาสนาอีกด้วย ครั้นถึงยุคการพิมพ์วรรณกรรมภาคกลาง
ไม่น้อยได้แพร่หลายและมีอิทธิพลต่อท้ องถิ่นภาคใต้อย่างกว้างขวาง แต่เมื่อผ่าน
วัฒนธรรมการเรียนรู้ในระบบการศึกษาสมัยใหม่วรรณกรรมท้องถิ่นภาคใต้อันเป็น
ภูมิปัญญาของท้องถิ่ นได้ถูกมองข้ามไปโดยปริยาย
ส�ำหรับบทความสิ่งส�ำแดงถึงความเป็ นท้องถิ่นของวรรณกรรมทั กษิณ
สื่อให้เห็นวัฒนธรรมท้องถิ่นที่ตกผลึกเป็นอัตลักษณ์อันเป็นโครงสร้างระดับลึกที่เรียก
ว่าภูมิลักษณ์และจิตลักษณ์ของชาวภาคใต้ซึ่งเป็นคตินิยม คติความเชื่อ ระบบคิด
ประเพณี รูปแบบปฏิบัติ อันเห็นได้จากภาษาที่ใช้ซึ่งมีบริบททางวัฒนธรรมขนบนิยม
ทางฉันทลักษณ์ที่ใช้แต่ง การใช้หน่วยเสียงหรือหน่วยค�ำที่เป็นอัตลักษณ์ของภาษา
ถิ่น การใช้โครงสร้างประโยคหรือวลี การใช้ถ้อยค�ำส�ำนวน การกล่าวถึงทรัพยากร
ในท้องถิ่น การกล่าวถึงวัฒนธรรมพื้นบ้านของท้องถิ่นที่ไม่ปรากฏในภาคอื่น และ
การใช้วิธีการด�ำเนินเรื่องที่เป็นไปอย่ างรวดเร็ว ประเด็นที่กล่าวมานี้ล้วนแสดงถึง