งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 71
2547) บทความเรื่องนี้เป็นข้อสรุปจากข้ อมูลที่ตกผลึกเป็นอัตลักษณ์ หรือความ
เป็นตัวตนที่เรียกว่า ภูมิลักษณ์และจิตลักษณ์ภายในของกลุ่มคนนั้นๆ ซึ่ งเป็นจารีต
นิยม คติ ความเชื่อ ระบบคิดประเพณี รูปแบบการถือปฏิ บัติหรือพิธีกรรมของท้อง
ถิ่นและบทบาทในท้องถิ่นนั้นๆ อย่างชัดเจน การศึกษาวิเคราะห์ ตีความ วิพากษ์
วิจารณ์และสรุ ปความด้วยวิธีนี้ช่วยให้แลเห็ นคนและสังคมจากวรรณกรรม ซึ่ ง
คุณค่านี้เอื้ อประโยชน์ต่อการหยั่งเห็นทฤษฎี บทความชิ้นนี้ผู้ ศึกษาได้ประมวล
และมีตัวอย่างประกอบที่ ชัดเจนในทุ กประเด็นว่า สิ่ งที่ ส�ำแดงถึงความเป็ นท้อง
ถิ่น ได้แก่ การใช้ขนบนิยมทางฉันทลักษณ์ที่เป็นค�ำกาพย์โดยเฉพาะการน�ำกาพย์
สุรางคนางค์ หรื อราบมาใช้ การใช้หน่วยเสี ยงและหน่วยค�ำภาษาถิ่นใต้ การใช้
โครงสร้างประโยคหรื อวลีของภาษาถิ่นใต้ การใช้ถ้อยค�ำหรือส�ำนวนที่นิ ยมใช้
กันเฉพาะในภาษาถิ่นใต้ การกล่าวถึ งทรัพยากรธรรมชาติที่มีเฉพาะในท้องถิ่น
ภาคใต้ การกล่ าวถึงวัฒนธรรมพื้นบ้ านภาคใต้ที่ไม่ปรากฏในภาคกลางและ
ภาคอื่นๆ และการใช้วิ ธีการด�ำเนินเรื่องแบบวรรณกรรมหนังตะลุง ส่วนบทความ
อื่นๆ เกี่ยวกับภูมิปัญญาท้องถิ่นที่กล่าวถึงมาแล้วข้างต้น ล้วนใช้วิธีประมวลข้อมูล
ที่ศึกษาในลักษณะเดี ยวกันทั้งสิ้น บทความชุดนี้ จึงเป็นบทความที่ช่วยให้แลเห็น
ความเป็นท้องถิ่นภาคใต้ ได้อย่างชัดเจนสามารถน�ำไปใช้ประกอบการศึกษาเกี่ยวกับ
สังคมวัฒนธรรม ประเพณี ประวัติศาสตร์ และอื่นๆ อันท�ำให้เห็ นความเป็นพลวัต
ของกลุ่มชนหรือสังคมภาคใต้ได้เป็นอย่างดี อย่างไรก็ตาม ควรอาศัยบริบทอื่นมา
เป็นส่วนประกอบด้วย
ในส่วนของงานวิทยานิพนธ์ และงานวิจัยทั่วไป กลุ่มนี้ศึกษาวิจัยเกี่ยวกับ
การรักษาบ�ำบัดโรคของหมอพื้ นบ้าน อาหารพื้นบ้าน งานช่างฝี มือหรืองานหัตถกรรม
ประวัติและผลงานของบุคคล และการแสดง งานเกี่ยวกับการรักษาบ�ำบัดโรค ได้แก่
เรื่อง การรักษาโรคด้วยวิธีการนวดของหมอพื้นบ้านในจังหวัดสงขลา การรักษาโรค
กระดูกของแพทย์แผนโบราณของชาวไทยมุสลิม จังหวัดปัตตานี ประเพณีการรักษา
โรคด้วยสมุนไพรท้องถิ่น : ศึกษากรณีอ� ำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช การ
บ�ำบัดรักษาผู้ติดยาเสพติดของพระครูประดิษฐการ (หลวงพ่อพร้อม) วัดไม้เสียบ