งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 69
นิยมสื บต่อกันมาว่า เส้นบรรทัดเป็นสัญลักษณ์แทนครูทางอักษรศาสตร์ จาก
บทความดังกล่าวเห็ นได้ว่า ผู้เขี ยนได้น�ำเสนอเรื่องราวจากองค์ความรู้เดิม โดยการ
รวบรวมงานที่มีผู้ศึ กษาไว้มาวิเคราะห์สังเคราะห์ และสรุปตีความ ท�ำให้เกิดความ
รู้ใหม่ในแง่มุมใหม่ ที่แตกต่างออกไป บทความเรื่องแหล่งที่มาและพลวัตด้ านแนว
ความคิด เนื้อเรื่องและบริบทอื่นๆ ของวรรณกรรมทักษิณ (สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์,
2547) เป็นงานที่ รวบรวมองค์ความรู้เดิมมาวิ เคราะห์ สังเคราะห์ และตีความ ท�ำให้มี
แง่มุมที่ต่างไปจากเดิม อีกทั้งยังแสดงให้เห็ นถึงพลวัตหรือวิถีและพลั งในแง่มุมต่างๆ
ของสังคมอีกด้วย ผู้เขียนสรุปว่า อัตลักษณ์เฉพาะตัวของวรรณกรรมทักษิณนั้น มี
การผ่องถ่ายมาจากหลายแหล่งและหลายละลอก จนกลายเป็นบ่ อบ่มเพาะจาก
คนรุ่นหนึ่ง สู่คนรุ่นต่อๆ มา แต่ ละยุคแต่ละสมัยมีบทบาท หน้าที่ มีวิถีและพลัง
แตกต่างกันตามพื้นที่ ตามยุคสมัยและชุมชน แหล่งส�ำคัญที่มีวิถีและพลังค่อนข้าง
มาก คือ ที่ผ่องถ่ายมาจากวัฒนธรรมฮินดูอันเนื่องด้วยศาสนาพราหมณ์และศาสนา
พุทธ ตั้งแต่สมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์มาจนถึงสมัยกรุงศรี อยุธยาตอนกลาง รองลง
มา ได้แก่ แนวความคิดและคตินิยมที่มาจากเมืองหลวงอันเป็นศูนย์กลางของการ
ปกครองที่สามารถสร้างฐานและขยายอ�ำนาจสู่ ภาคใต้ ที่เด่ นชัดเป็นรูปธรรมคือ
ตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนปลายเป็นต้นมา และในช่วงเวลาเดียวกันพบว่า ความเข้ม
แข็งของวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เกิดขึ้น ก็ มีวิถีและพลังไม่น้อยกว่าที่รับอิทธิพลมาจาก
ภายนอก ด้วยเหตุดังกล่าวการตีความด้วยการสรุปแหล่งที่มาและพลวัตด้านแนว
ความคิด เนื้อเรื่องและบริบทอื่นๆ ของวรรณกรรมทักษิ ณจึงเกิดจากการผ่องถ่ายมา
จากวัฒนธรรมฮินดู คื อ คติพราหมณ์ที่ผสมผสานกับคติพุ ทธนิกายมหายาน รวม
ทั้งคติพุทธศาสนา และได้รับคตินิยมจากราชธานี และการปรับเปลี่ยนพัฒนาขึ้น
ภายในท้องถิ่นเอง โดยใช้ประสบการณ์หรือญาณทัศนะของผู้แต่ง เป็นแรงบันดาลใจ
ในส่วนของแนวความคิดและคตินิยมจากภายนอก พบว่า แนวความคิดและ
คตินิยมที่ผ่องถ่ายมาจากวัฒนธรรมฮินดู อันเป็นคติพราหมณ์และคติพุทธที่ผสม
ผสานกัน ได้แก่ บทสวดหรื อบทสาธยายประกอบพิ ธีกรรมต่างๆ ต�ำนานสร้างโลก
ฉบับบ้านป่าลาม อ� ำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี ส่วนแนวความคิดและคตินิยมที่