66 สืบโยดสาวย่าน
เห็นชัดถึงพลวัตหรือการเคลื่อนเปลี่ยนของสั งคมและสิ่งที่ศึกษา ซึ่งส่งผลกระทบ
ต่ อความเป็นอยู่ของชุ มชนและสังคมในวงกว้าง เช่น บทความเรื่อง คติความเชื่อของ
ชาวประมงพื้ นบ้านบนฝั่งทะเลตะวันตก (กลิ่น คงเหมือนเพชร, 2541) ที่ช่วยให้เห็นวิถี
ชี วิตที่สัมพั นธ์อยู่กับผี ซึ่งสื่อว่าส่งผลให้เกิดการระมัดระวังในการใช้และการอนุรักษ์
ทรัพยากรธรรมชาติ บทความเรื่อง ทัศนะเสรี : การก�ำเนิดมนุ ษย์ในโลกทรรศน์
ไทยภาคใต้ (กลิ่ น คงเหมือนเพชร, 2544) ที่เสนอองค์ความรู้ ความคิ ด การสร้าง
โลกของคนรุ ่ นเก่าในพื้นที่หนึ่งจากหนังสือบุด (สมุดข่อย) มีเนื้อหาส่วนหนึ่งที่ผู้ศึกษา
ตีความว่าเป็นการสอนเรื่องเพศศึกษา การระวังรั กษาครรภ์และการรักษาประเพณี
ผั วเมีย บทความเรื่อง อัตลักษณ์และพลวัตวรรณกรรมทักษิณประเภทหนังสือห่วง
ฤกษ์ยาม ประเภทโองการเวทมนตร์และคาถา ประเภทดูนิมิ ตและท�ำนายลักษณะ
และประเภทกลุ่มความเชื่อและคติ นิยม ล้วนเป็นบทความที่ผู้ศึกษาวิเคราะห์ความรู้
ความเชื่ อจากหนังสือบุด ความสัมพันธ์ของศาสตร์ต่างๆ ที่ค้นพบกับผู้ใช้ และการ
เป็นสื่อการรวมพลังให้แก่มนุษย์ (กลิ่น คงเหมือนเพชร, 2547)
บทความเรื่อง ฮินดูในวัฒนธรรมชาวภาคใต้ (สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์, 2542) แสดง
ถึงการปรับเปลี่ยนความเชื่อตามลัทธิฮินดูของชาวบ้านเพื่อให้เหมาะกับวัฒนธรรม
ท้องถิ่น และบทความเรื่ อง บทไหว้ครูในวรรณกรรมทักษิณ (สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์,
2547) เรื่อง ออกปาก – กินวาน (สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์, 2542) เรื่องนิทานพื้นบ้าน
(พรศักดิ์ พรหมแก้ ว, 2542) แสดงถึงพลวัตของพัฒนาการทางคติความเชื่อของชุมชน
เป็นวิถีและพลังชุมชน การแสดงถึงความเป็นผู้น�ำผู้ตาม ความโอบอ้อมอารี และ
การถ่ายทอดคุณค่าทางค่านิยมและสติปัญญาให้แก่ชุมชนและสังคมตามล�ำดับ
งานประเภทบทความที่ กล่าวมานี้ มีเนื้อหาสาระที่ หลากหลายก็จริง แต่
สาระจากการศึกษาส่วนหนึ่งเป็ นความรู้เดิมๆ ของช่ วงเวลาหนึ่ง ปัจจุบั นความรู้
ดังกล่าวคลี่คลายเปลี่ ยนแปลงและหมดสิ้นไปแล้วก็มี อาจจะมีประโยชน์ในแง่การใช้
ประโยชน์ทางประวัติศาสตร์ชุมชนอยู่บ้าง แต่ในเชิงพลวัตไม่เห็นการเคลื่อนเปลี่ยน
ของชุมชนแต่ประการใด งานอี กส่วนหนึ่งที่นอกเหนื อจากการศึกษารวบรวม คือ
งานที่ศึกษาวิ เคราะห์ และตีความโดยพยายามสร้างความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งนั้น