74 สืบโยดสาวย่าน
คือ น�ำเสนอความรู้ด้วยการวิเคราะห์และสรุปเป็นองค์ความรู้ งานชิ้นแรกผู้เขียน
เป็นแกนน�ำส�ำคัญของชุมชนไม้เรียงนั่นเอง ในขณะที่ผู้เขียนเรื่องเพลงบอกชั้นครู
เป็นนักวิชาการที่สนใจ ด้วยเหตุนี้งานชิ้ นหลังจึงเป็นการรวบรวมและศึกษาวิเคราะห์
อย่างง่ายๆ จึงมิได้เป็นพลวัตให้แก่ชุมชนและสังคมแต่ประการใด ตรงกันข้ามกับ
งานชิ้นแรกช่วยที่ให้ เห็นการต่อสู้ดิ้นรนของผู้คนและชุมชนเพื่อความอยู่รอดและมี
พัฒนาการบางอย่างเป็นไปอย่างเข้มแข็ ง ความคิ ดและประสบการณ์ที่ร้อยเรียง
ไม่ว่าจะเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ การเรียนรู้ตลอดชีวิต องค์กรเครือข่าย วิสาหกิ จ
ชุ มชน และแผนแม่บทซึ่งเสนอการพัฒนาในด้านต่างๆ ให้แก่ชุมชนล้วนมุ่งให้ชุมชน
พึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน อีกทั้งช่วยเป็นแนวทางให้ชุมชนอื่นน�ำไปใช้อีกด้วยในส่วน
ของงานอื่นๆ ที่ เป็นบทความและงานวิจัยอันเป็ นภูมิปัญญาชาวบ้าน อาทิ งาน
ศึกษาเกี่ยวกับอาหารพื้นบ้าน พืชผักพื้นบ้ าน และผลงานภูมิปัญญาของบุ คคลต่างๆ
เป็นงานที่ เห็นได้ชัดว่าเป็นเพียงการรวบรวมองค์ ความรู้และวิเคราะห์โดยจัดจ�ำแนก
อย่างง่ายๆ ผลที่ได้จึงเป็นเพียงองค์ความรู้หรือปรากฏการณ์ในช่วงเวลาหนึ่งเท่ านั้น
การกล่ าวถึงงานศึกษาวิ จัยภูมิปัญญาท้องถิ่ น ทั้งงานบทความ งาน
วิทยานิพนธ์ งานวิจัยทั่วไป และหนังสือ ช่วยให้เห็นภูมิปัญญาภาคใต้ในช่วงเวลา
หนึ่งได้ อย่างชัดเจนว่า มีเนื้อหาที่หลากหลายคือ ภูมิ ปัญญาเกี่ยวกับวรรณกรรม
หัตถกรรม สุขภาพอนามัย การประกอบอาชีพ การด�ำรงชีวิต การสร้างเครือข่าย
และศิลปะการแสดง ในการศึกษาค้นคว้ามีทั้งงานที่รวบรวม วิเคราะห์องค์ความรู้
ตีความ วิพากษ์วิจารณ์ และสรุปความ แต่ส่วนใหญ่มักเป็นแค่การรวบรวมวิเคราะห์
เนื้อหา และคุณค่า มีงานส่วนน้อยที่ศึกษาโดยใช้ข้อมูลอย่างกว้างขวาง และวิธีการ
ศึกษาที่ลึกซึ้ง อย่างไรก็ตามแม้งานดังกล่าวมีน้อย แต่ก็เป็นรากฐานส�ำคัญต่อการ
ศึกษาค้นคว้าวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ได้เป็นอย่างดี