งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 75
2.6 พลังความคิดและภูมิปัญญาในการจัดการทรัพยากรและสิ่ง
แวดล้อม
งานศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมเท่าที่ประมวล
ได้ขณะนี้มีจ�ำนวนทั้งหมด 21 เรื่อง มี ทั้งที่เป็ นวิทยานิพนธ์ และบทความทาง
วิชาการ งานวิทยานิพนธ์ศึกษาวิจัยเกี่ยวกับ การผลิตของชุมชนเชิงเขาบรรทัดใน
จังหวัดพั ทลุงตั้งแต่การจัดตั้งมณฑลนครศรีธรรมราช การศึกษาการผลิตน�้ ำบูดู
ของชาวบ้านอ�ำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี การจัดท�ำเส้นทางศึกษาธรรมชาติเพื่อ
การท่องเที่ยวเชิงนิเวศโดยมีโดยมีส่วนร่วมของชุมชน : กรณีศึกษาป่าชุมชนเขาหัว
ช้าง อ�ำเภอตะโหมด จังหวัดพั ทลุง ปัจจัยการรวมกลุ่มและการจัดกิจกรรมกลุ ่ม
ของชมรมชาวประมงทะเลสาบสงขลาตอนล่าง ศึ กษาการจัดการขององค์กรพัฒนา
เอกชน โครงการพัฒนาชุมชนขนาดเล็ก จังหวัดสงขลา การจั ดการและผลกระทบ
จากการจัดการป่าชุมชนเขาหัวช้าง อ�ำเภอตะโหมด จังหวัดพัทลุง ปัจจัยการรวม
กลุ่มและการจัดการกิจกรรมกลุ่มของชมรมขนาดเล็ก จังหวัดสงขลา การจัดการ
และผลกระทบจากการจัดการป่าชุมชน “ป่าซั บน�้ำธารคีรี” ของชาวบ้านตันหยงมู
หลง ต�ำบลธารคีรี อ�ำเภอสะบ้าย้อย จังหวัดสงขลา การศึกษาปัจจัยและกิจกรรม
การพัฒนาการท่องเที่ยวทะเลน้อย จั งหวัดพัทลุง ชุมชนไม้เรียง : การจัดการแบบ
พึ่งตนเอง และศึ กษาประวัติและผลงานด้านการเกษตรของน้อม พฤกษากร ผลงาน
ดังกล่าวจัดกลุ่มเนื้อหาได้เป็นกลุ่มการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมที่ช่วยให้เห็น
ถึงการผลิตของชุมชน ส่วนกลุ่มการจัดกระบวนการเรียนรู้ของชุมชน งานวิจัยที่ว่านี้
ก�ำหนดกรอบเนื้อหาในแต่ละเรื่ องไว้อย่างชัดเจน มีรูปแบบการน�ำเสนอที่แน่แน่นอน
ตายตัว การน�ำเสนอความรู้ มีหลายวิธี คือ การรวบรวมข้อมูลเป็นองค์ความรู้ การ
จัดจ�ำแนกหมวดหมู่ข้อมูล การวิเคราะห์ การสังเคราะห์ และการวินิจฉัยตีความ โดย
เสนอให้เห็นพลวัตของชุมชน งานเกือบทั้งหมดมิได้เน้นที่การรวบรวมจากเอกสาร
เป็นหลักแต่ใช้การสั มภาษณ์ผู้เกี่ยวข้อง และการเก็บรวบรวมข้อมูลตามสภาพจริง
พื้นที่ ที่ศึกษา งานวิจัยแต่ละเรื่องจึงมีองค์ความรู้ใหม่ที่ลึกซึ้งเฉียบคมแตกต่างกัน