งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 65
จากงานศึ กษาวิจัยเกี่ยวกับคติชนวิทยามาที่กล่าวมาแล้ว นับเป็นการศึกษา
ที่มีเนื้ อหาสาระหลากหลาย แต่วิธีการศึ กษา ส่วนใหญ่ยังเป็นการรวบรวม วิเคราะห์
ข้อมูลเอกสารและการสัมภาษณ์ มีงานส่วนน้อยที่ ศึกษาวิเคราะห์ และตีความ เพื่อ
ให้เห็นความเกี่ยวโยงสัมพันธ์กัน ด้วยเหตุดังกล่าวงานในด้านนี้จึงเน้นการให้ความ
รู้มากกว่าการมองอย่างเป็นพลวัต ท�ำให้งานได้ประโยชน์แค่การค้นพบความรู้บน
พื้นฐานเดิมที่เห็นการขั บเคลื่อนในชุมชนและสั งคมได้น้อย
ด้านงานบทความเกี่ยวกับคติชนวิทยา ส่วนใหญ่เป็นเรื่องของความเชื่อในแง่
มุมต่างๆ เช่น เรื่องพระเครื่อง : กรุเมื องนคร พระคเณศที่พบในภาคใต้ วัดเขาอ้อ
ถ�้ำกระโหลกผี คลองท่อม : ชุมชนโบราณ อัตลั กษณ์และพลวัตวรรณกรรมทักษิ ณ
ประเภทห่วงและฤกษ์ยาม ประเภทโองการ เวทมนตร์และคาถา ประเภทดูนิมิตและ
ท�ำนายลั กษณะ เงินตรานโม ขวานหินขัด เทริดโนรา ความเชื่อทาง ไสยศาสตร์ของ
ภาคใต้ คติความเชื่อของชาวประมงพื้นบ้านฝั่งทะเลตะวันตก ทัศนะเสรี : การก�ำเนิด
มนุษย์ ในโลกทรรศน์ไทยภาคใต้ บทไหว้ครูในวรรณกรรมทักษิ ณ นาคในวัฒนธรรม
ภาคใต้ ยักษ์ในวรรณกรรมภาคใต้ ชาเริน นิทานพื้นบ้านภาคใต้ ออกปาก – กิน
วาน ไผ่ : หัตถกรรม และอิทธิพลของภาวะแวดล้อมทางสังคมและวั ฒนธรรมที่มีต่อ
ความคงอยู่ของศาสนา ความเชื่อ และพิธีทรงพระเนื่องในงานวันเกิดพระปุนเถ้าก๋ง
นอกเหนือจากคติชนด้านความเชื่ อแล้วยังมีสาระที่เน้นเกี่ยวกั บพิธีกรรม
ได้แก่ เรื่อง ฮัจญ์ และเทริดโนรา และยังมีสาระเกี่ยวกับวิถีการด�ำเนินชีวิต ได้แก่
เรื่อง ออกปาก – กินวาน ไผ่– หัตถกรรม และนิทานพื้นบ้าน งานบทความเกี่ ยวกับ
ความเชื่อ ส่วนใหญ่น� ำข้อมูลเอกสารเก่าที่มีผู้เขียนหรือศึกษาไว้แต่เดิมมารวบรวม
เรียบเรียงขึ้นใหม่ หรือหาความรู้ใหม่ด้วยการสั มภาษณ์ผู้รู้เพิ่มเติ มบ้าง หรือไม่ก็ลง
ไปสัมผัสกับสภาพการณ์ที่เป็นจริงบ้าง เนื้อหาสาระของงานส่วนหนึ่งจึ งเป็นเพียงการ
รวบรวมความรู้ ซึ่งให้ภาพปรากฏการณ์ทางประวั ติ มิได้สร้างสรรค์ความรู้ใหม่แต่
ประการใด เช่น เรื่อง พระเครื่ องกรุเมื องนคร พระคเณศที่พบในภาคใต้ เงินตรานโม
ขวานหินขัด เทริดโนรา วัดเขาอ้อ เป็นต้น แต่มีงานอีกส่วนหนึ่งที่ผู้ศึกษาใช้การศึกษา
วิเคราะห์ และตีความ ท�ำให้เห็นความรู้ที่ สร้างสรรค์ขึ้นใหม่อย่างชัดเจน และท�ำให้