306 สืบโยดสาวย่าน
ประสบการณ์วิเคราะห์และหยั่งเห็นระดับลึก เช่น ในงานศึกษาเกี่ยวกับดนตรีพื้น
เมืองภาคใต้ เห็นว่าลีลาดนตรีของชาวภาคใต้ มีจังหวะ กระชั้นหนักแน่น เฉียบขาด
รุกเร้า มากกว่าความอ่อนหวาน เนิบช้า ลีลาดังกล่าวสอดคล้องกับนิสัยทั่วไปของ
ชาวภาคใต้ที่หนักแน่น เด็ดขาด และค่อนข้างแข็งกร้าว งานศึกษาทั่วๆ ไป บางชิ้น
ในกลุ่มนี้ช่วยให้เห็นวิถีการด�ำเนินชีวิ ตของกลุ่มชนแม้จะเป็นงานพื้นฐาน เช่น การ
ศึกษาดนตรีของชนกลุ่มน้อยซาไก ซึ่งเก็บข้อมูลในพื้นที่โดยการเข้าไปอยู่ ร่วมกั บ
ชุมชนที่ศึกษาอย่างจริงจัง เมื่อน�ำมาวิเคราะห์ช่วยให้เกิดมุมมองสภาพสังคม ค่า
นิยม และโลกทัศน์ที่ลึกซึ้ง ส�ำหรับงานศึกษาที่หาค� ำตอบระดับลึกในแง่มุมใดแง่
มุมหนึ่งด้วยการวิเคราะห์ เช่น งานศึ กษาเกี่ยวกั บหนังตะลุง โนรา ดิเกฮูลู รอง
แง็ง ฯลฯ แม้มีรายละเอียดเกี่ยวกับเรื่ องที่ศึกษากว้างขวางขึ้นก็จริง แต่นัยของการ
ศึกษาที่ลึกซึ้งเพื่อค้นหาความหมายทางวัฒนธรรม พื้ นที่ทางวัฒนธรรม การช่วงชิง
ทางวัฒนธรรม ยังมิได้ศึกษากันนัก ผลของการศึกษาจึงเป็นการตอบค�ำถามพื้นๆ
ทั่วไปที่มองไม่เห็นพลวั ตใดในงานดังกล่าว แต่ส�ำหรับการศึ กษาเกี่ยวกับหนังตะลุง
ในประเทศไทยซึ่ งใช้วิ ธีการวิจัยเอกสารและเน้นหนักการสัมภาษณ์ระดับลึก รวมทั้ง
การปฏิ บัติการภาคสนามด้วยการประมวลสาระเกี่ยวกับหนังตะลุงในแง่มุ มต่างๆ ไว้
อย่างหลากหลาย ผลงานศึกษาค้นคว้าเรื่อง ดนตรีที่ใช้ประกอบ การด� ำเนินเรื่องใน
หนังตะลุง เป็นงานที่มุ่งบันทึกท�ำนองเพลงที่ใช้บรรเลงในการแสดงหนังตะลุงด้วย
ระบบโน้ตดนตรีสากล ศึกษาบทบาทและความสัมพันธ์ของดนตรีกับการด�ำเนิ น
เรื่อง รวมทั้งเปรียบเที ยบดนตรีหนังตะลุงในภาคใต้ฝั่งตะวันออกกับฝั่งตะวันตก ด้วย
ระเบียบวิ ธีวิจัยมานุษยวิ ทยาการดนตรี เก็บข้อมูลภาคสนาม การสังเกตแบบมี ส่วน
ร่วมและการสัมภาษณ์ ผลจากการศึกษาดังกล่าวท�ำให้ความรู้เรื่องดนตรีของหนัง
ตะลุงก้าวไปอีกระดับหนึ่งที่ไม่ ซ�้ำซ้อนกับความรู้ทั่วๆ ไป ซึ่งเคยศึกษากันมา และวิธี
การศึกษาดังกล่าวท�ำให้นัยของการศึกษาเรื่องนี้มีความรู้ใหม่ที่ลึกซึ้ง และเห็นถึงการ
พัฒนาการเกี่ยวกับดนตรีของหนังตะลุง ส่วนผลงานศึกษาเรื่องอื่นๆ เกี่ยวกับหนัง
ตะลุง เช่น ศึกษาคุณค่าของบทเกี้ยวจอ เรื่องตัวตลกหนังตะลุงก็ดี ซึ่งศึกษาโดย
การวิเคราะห์ยังคงเป็นการวิเคราะห์เนื้อหาที่ยังมิได้แสดงถึงความหมายใดๆ ทาง
วัฒนธรรมที่ลึกซึ้ง แต่ก็มีงานศึกษาเรื่องหนังตะลุงในบริบทของโครงสร้างและพลวั ต