304 สืบโยดสาวย่าน
5.7 วิธีวิทยาในการวิจัยศิลปวัฒนธรรม
จากสถานภาพองค์ ความรู้การวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ กรณีศิลปวัฒนธรรมที่
กล่าวมาแล้ว หากพิ จารณาวิธีวิ ทยาการวิจัยของงานศึกษาค้นคว้าดังกล่าว มีราย
ละเอียดโดยรวม ดังนี้
กลุ่มความเชื่อและวัฒนธรรมประเพณี งานส่วนใหญ่ใช้ วิ ธีการศึกษา
ค้นคว้าในลักษณะการรวบรวมความรู้ จากความรู้เดิมที่ ใช้สืบต่อกันมาเป็ นหลัก
ด้วยการเรียบเรียงขึ้นใหม่ มี การเพิ่มเติมเนื้อหาสาระใหม่เข้ามาบ้าง แต่เป็นราย
ละเอียดที่ขยายความประเด็นใดประเด็นหนึ่ ง มิใช่แก่นสารใหม่ แม้จะใช้ข้อมูลจาก
การสัมภาษณ์ผู้รู้ การสังเกตจากผู้ประกอบพิธีกรรม ผู้ร่วมการประกอบพิธีกรรมและ
ผู้เกี่ ยวข้อง รวมทั้งเก็บข้อมูลรายละเอียดทุกแง่มุม แต่ผู้ศึกษามิได้เสนอทัศนะใดๆ
มากไปกว่าที่เคยมีมาก่อนแล้ว วิธีการดังกล่าวเห็นได้จากผลงานศึกษาความเชื่อ
เรื่องทวด และงานศึกษา อันเกี่ยวเนื่องกับโนราหลายชิ้น ไม่ว่าจะเป็นความรู้ทั่วไป
เกี่ยวกับโนรา ต�ำนาน ครูหมอโนรา พิธีกรรมการลงโรงครู พิ ธีครอบเทริด ฯลฯ ยังเป็น
ความรู้เดิ มๆ ที่มี ผู้ศึกษาไว้แล้วทั้งสิ้น อย่างไรก็ตามงานศึกษาค้นคว้าในกลุ่มนี้ เรื่อง
ต�ำนานโนรา ความสัมพันธ์ทางสังคมและวัฒนธรรมบริเวณรอบลุ่มทะเลสาบสงขลา
ผลงานการศึกษาโนราวัดท่าคุระ อ�ำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา และโนราโรงครู
ของโนราในจังหวัดปัตตานี ซึ่งเน้นการศึกษาด้วยการเจาะลึกในพื้นที่ เป็นงานที่ผู้
ศึกษาใช้วิธีการแตกต่างไปจากการศึกษาเดิม คือนอกจากการรวบรวมต�ำนานโนรา
ท้องถิ่นและข้อวินิจฉัยของผู้รู้ท้องถิ่น รวมทั้งการเข้าร่วมประกอบพิธีกรรมแล้วยังได้
ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างโนรากับความเป็นอยู่ เศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง
และด้านอื่นๆ ด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงประวัติศาสตร์ ท�ำให้เห็นพัฒนาการของ
ชุ มชนในพื้นที่ศึกษาในแง่ มุมที่หลากหลาย และเห็นถึงความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตชาว
บ้านอย่างลุ่มลึก โดยเฉพาะความเชื่อเรื่ องครูหมอโนรา และไสยศาสตร์ต่างๆ ที่
ผสมผสานอยู่กับความเชื่อในพุ ทธศาสนากับลั ทธิพราหมณ์และความเชื่ อดั้งเดิม
ที่นอกเหนือจากการกระท�ำเพื่อสืบทอดการร�ำโนรา นอกจากนี้วิธีการดังกล่าวยัง
แสดงให้เห็ นความสัมพันธ์ของโนรากั บต�ำนานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องซึ่งเป็นประโยชน์