272 สืบโยดสาวย่าน
วัฒนธรรมที่มีแบบแผนและรูปแบบอันซับซ้อน เช่น โนรา หนังตะลุง กาหลอ เพลง
บอก รองแง็ง เพลงดิเกร์ เป็นต้น เนื่องจากหัวเมืองปักษ์ใต้มีความส�ำคัญทั้งทาง
ยุ ทธศาสตร์และเศรษฐกิจ ท�ำให้รัฐส่วนกลางให้ความส�ำคัญมาตั้งแต่ครั้งอดีต ส่ง
ผลต่อวิวัฒนาการทางวั ฒนธรรมดนตรี และการแสดงที่ปฏิสัมพันธ์กัน วั ฒนธรรม
จากส่วนกลางมีบทบาทต่อดนตรีของภาคใต้ทั้งด้านท่ วงท�ำนอง และเครื่องดนตรี
ภายหลังเมื่อประเทศเข้าสู่ยุคการพัฒนาตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่ง
ชาติ ได้มีการขยายโครงสร้างเศรษฐกิ จพื้นฐาน และการสื่ อมวลชนอย่างกว้างขวาง
มีการน�ำดนตรีแบบใหม่เข้ามาสู่ภาคใต้ โดยเฉพาะดนตรีลูกทุ่ง ท�ำให้ดนตรีภาคใต้
มีวิวัฒนาการในลักษณะประยุกต์ และเลียนแบบดนตรี ลูกทุ่ง
มีงานบทความส�ำคัญชิ้นหนึ่งที่ให้ความรู้เกี่ ยวกับดนตรีพื้นเมืองภาคใต้ (สุธิ
วงศ์ พงศ์ไพบูลย์ , 2549) โดยเน้นว่าเป็นดนตรี ที่มีเอกลักษณ์เด่นชัด คือ ถือเอา
จั งหวะเป็นเอก ส่วนท�ำนองเพลงเป็นเพียงช่วยสอดเสริ ม เครื่องดนตรีที่เป็นของ
พื้นบ้านพื้นเมืองส่วนใหญ่ที่ใช้บรรเลงหรือประโคมล้วนๆ มีแต่กาหลอซึ่งประโคม
ในงานศพ และการประโคมโพน ฆ้องกลองในประเพณีลากพระ ลีลาของดนตรีมี
จั งหวะกระชั้นหนักแน่น เฉียบขาด รุกเร้ า มากกว่าความอ่อนหวานเนิ บช้า ลีลาเช่ น
นี้สอดคล้องกับนิสัยทั่วไปของชาวภาคใต้ที่หนักแน่นเด็ดขาดและค่อนข้างแข็งกร้าว
เครื่องดนตรี ที่ใช้เป็นหลักมี ทับ กลอง โพน ปืด โหม่ง ฉิ่ง กรับ และแตระ เครื่อง
ดนตรีที่รับมาจากมลายู คือ ทน (กลองแขก) ร�ำมะนา ส่ วนเครื่องตีที่นิ ยมกันเฉพาะ
กลุ่มไทยมุสลิมมี กลองบานอ กรือโต๊ะ ซึ่งใช้ตีแข่ งขันกันเพื่อนันทนาการโดยตรง
เครื่องดีดสีที่เป็นของพื้นเมืองภาคใต้แท้ๆ ไม่มี นอกจากดนตรีของพวกซาไกซึ่งท�ำ
ขึ้นจากปล้องไม้ไผ่ส�ำหรับดีด ที่รับมาจากมลายู คือ ระบับ (Rebab) หรือ รือบะ
คล้ายซอ 3 สาย แต่มีเพียง 2 สาย นิยมใช้ในวงดนตรีมะโย่ง วายังยาวอ เป็นต้น
นอกจากนี้ก็มีซอที่รับไปจากภาคกลาง ใช้ประกอบดนตรีหนังตะลุงและโนรา เครื่อง
เป่ามีแต่ปี่ซึ่งขนาดใกล้เคียงกับปี ่ในมากที่สุด ใช้ประกอบการเล่นหนังตะลุงและโนรา
เป็นส�ำคัญ ไม่พบท�ำนองเพลงปี่ที่เป็นของพื้นเมืองแท้ๆ ที่มีอยู่ล้วนเป็นเพลงไทยเดิ ม
อย่างภาคกลาง ใช้เป่าทอดเสียงหรือหดเสียงตามจังหวะทับและกลอง เป็นการเป่า