งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 267
งานศึกษาอันเกี่ยวเนื่องกับโนราหลายชิ้นที่สะท้อนความเชื่อเกี่ยวกับครูหมอ
โนรา เช่น ความรู้เรื่องโนรา (นเรศ ศรีรัตน์, 2542) นอกจากกล่าวถึงความรู้ทั่วไปของโนรา
แล้วยังแสดงให้เห็นว่ามีการร้องร�ำบางส่วนอันสื่อให้เห็นคติความเชื่ อที่เป็นพิธีกรรม
เกี่ยวกับครูหมอโนรา คื อ พิธีกรรมโนราลงครูซึ่งเป็นการเชื้ อเชิญวิญญาณ บรรพบุรุษ
ที่เป็ นโนรามาเข้าทรงเพื่อแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุ รุษ และความสัมพั นธ์ภายใน
ชุมชนที่ผ่านพิธีกรรมดั งกล่าว เรื่อง ต�ำนานโนรา : ความสัมพั นธ์ทางสังคมและ
วัฒนธรรมบริเวณรอบลุ่มทะเลสาบสงขลา (พิทยา บุษรารัตน์, 2540) ได้รวบรวม
ต�ำนานโนราท้องถิ่ นและข้อวินิจฉัยของผู้รู้ท้องถิ่นแล้ววิเคราะห์ความสัมพั นธ์
ระหว่างโนรากับความเป็นอยู่ เศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง และด้านอื่นๆ พบว่า
ต�ำนานโนรามีที่มาจากค�ำบอกเล่า บทกาศครู บทร้องกลอน หลักฐานเอกสาร และ
มีต�ำนานท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องกับโนรา เช่น ต�ำนานนางเลือดขาว ต�ำนานเจ้าแม่อยู่หัว
ต�ำนานตายายพราหมณ์จันทร์ เป็นต้น มีสาระที่ช่วยให้เห็นพัฒนาการของชุมชน
ในพื้นที่ศึกษา และความเชื่อประเพณี พิธีกรรมที่สืบเนื่องกันมาจนกระทั่งปัจจุบัน งาน
ศึกษาเรื่อง โนราโรงครูวัดท่าคุระ ต�ำบลคลองรี อ�ำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา (พิทยา
บุษรารัตน์, 2537) และโนราโรงครูคณะเฉลิมประพา จังหวัดปัตตานี (ประสิทธิ์ รัตนมณี
และนราวดี โลหะจินดา, 2550) ซึ่งใช้วิ ธีการศึกษาอย่างเดียวกันคือ ศึกษาประวัติความ
เป็นมา รวบรวมต�ำนานท้องถิ่น สัมภาษณ์ผู้รู้ สังเกตการแสดงอันเป็นพิธีกรรมใน
พื้นที่แล้วน�ำมาวิเคราะห์ให้เห็นถึงรายละเอียดเกี่ยวกับความเชื่อพิธีกรรม และความ
สัมพันธ์กับวิถีชีวิ ตชาวบ้ านท�ำให้ทราบว่าความเชื่อเรื่ องครูหมอโนรา และไสยศาสตร์
ต่างๆ ผสมผสานอยู่กับความเชื่ อในพุทธศาสนากับลัทธิพราหมณ์และความเชื่อ
ดั้งเดิม โดยมีจุดหมายเพื่อเซ่นไหว้ครูหมอโนรา แก้บน ครอบเทริด และประกอบพิธีกรรม
อื่นๆ ด้านความสัมพันธ์ระหว่างโนราโรงครูกับวิถีชีวิตชาวบ้าน พบว่า นอกจากกระท�ำ
เพื่อเป็นการสืบทอดการร�ำโนราแล้ว ยังเป็นการขอความช่วยเหลือให้ครูหมอโนรา
รักษาอาการเจ็บไข้ได้ ป่วย สร้างอาชีพ ควบคุมพฤติกรรมบุคคลและสั งคม ฯลฯ
นอกจากนี้ยังแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของโนรากับต�ำนานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง อาทิ ต�ำนาน
ขุนศรัทธาท่าแค ต�ำนานนางเลือดขาว ต�ำนานสิทธิเรือรี และต� ำนานสถานที่ต่างๆ
(พิทยา บุษรารัตน์, 2535) ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาประวั ติศาสตร์ท้องถิ่นอีกด้วย