262 สืบโยดสาวย่าน
มีคุณค่ าอย่างยิ่งต่อการด�ำรงอยู่ ร่วมกันในสังคมและการที่สังคมมีความสัมพันธ์กับ
ภายนอก ในประเทศไทยงานศึกษาค้นคว้าวิจัยทางวัฒนธรรมภายใต้บทบาทของ
ส�ำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติแม้จะด�ำเนินงานเรื่องนี้อย่างจริงจังมา
เพียงประมาณ 2 ทศวรรษ คื อ หน่วยงานนี้ได้ก�ำหนดกรอบและทิศทางการด�ำเนิน
งานวัฒนธรรมแห่งชาติ (พ.ศ.2535 - 2539) ไว้ชัดเจนว่าให้มีการศึกษาค้นคว้าวิจัย
ภูมิปัญญาชาวบ้ านอันเป็นรากฐานการด�ำเนินชีวิ ตให้ประชาชนเห็นคุณค่า ยอมรับ
และน�ำไปใช้ให้เหมาะสมและแพร่หลาย (ส�ำนักงานคณะกรรมการวั ฒนธรรม
แห่งชาติ, 2533) แต่นั้นมาได้มีงานวิจัยเกิดขึ้นมากมาย แพร่หลายเป็นที่ประจักษ์ทั่วไป
ในส่วนของภาคใต้มีงานรวบรวมศึกษาค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับวัฒนธรรมภาคใต้ปรากฏ
ในโครงการ การศึกษาและพัฒนางานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ระหว่างปี พ.ศ.2520-2549
ซึ่งจั ดท�ำเป็นบรรณานุกรม และบรรณนิทัศน์ จ�ำนวนไม่น้อยกว่า 1,000 ชื่อเรื่อง (ชวน
เพชรแก้ว, 2549) ส� ำหรับงานในส่วนของศิลปวัฒนธรรม มีจ�ำนวนไม่น้อยกว่า 100 เรื่อง
งานวิจัยดังกล่าวแม้จะเกิดประโยชน์ในด้านองค์ความรู้ทางวัฒนธรรมของภาคใต้
และก่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจเกี่ ยวกับปัญหาต่างๆ กว้างขวางมากขึ้น แต่ยังเป็น
ความรู้ที่กระจัดกระจายท�ำให้ยากต่อการพัฒนางานศึกษาวิจัยวัฒนธรรมและยาก
ต่อการน�ำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ได้อย่างแท้จริง
บทความนี้ เป็นการรวบรวมและประมวลงานวิจัยด้านศิลปวัฒนธรรมของ
ภาคใต้ น�ำเสนอผลการสังเคราะห์องค์ความรู้วั ฒนธรรมภาคใต้ด้านเนื้อหา วิธีวิทยา
และประเมินสถานภาพองค์ความรู้ ผลการศึกษาดังกล่าวจะเกิดประโยชน์ต่อการ
ใช้เป็นพื้นฐานให้เห็นกรอบทิศทางในการวิจัย และเพื่อใช้พัฒนางานวิจัยรวมทั้ งใช้
ประโยชน์อื่นๆ ในอนาคต
การศึกษาครั้ งนี้ใช้กรอบคิดว่า วั ฒนธรรมในมุมมองของศิลปวัฒนธรรม คื อ
มรดกทางภูมิ ปัญญาที่เป็นภาพนิ่ง มุ่งเน้นหรือให้ความส�ำคัญที่รูปแบบ สัญลักษณ์
โดยยอมรับว่าเป็นสิ่งดีงามของชาติบ้านเมืองและแผ่นดินที่ต้องท�ำการอนุรักษ์ เช่น
ประเพณีลอยกระทง วั ดวาอาราม ปราสาทราชวัง อาคารบ้านเรือน โบราณสถาน
โบราณวัตถุ ภาษา และการแต่งกาย (ศรีศักร วัลลิโภดม, 2544)