งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 177
ส�ำหรับกลุ่มชาติพันธุ์มอแกน เป็นชาวเลหรือยิปซีทะเลอีกกลุ่มหนึ่งที่ยังคงใช้
ชีวิตเดิ นทางไปมาระหว่างเกาะในหมู่เกาะมะริด ซึ่งรวมถึ งหมู่เกาะสุรินทร์ในจังหวัด
พังงาด้วย มอแกนผูกพั นกับทะเล มีความช�ำนาญในการเดินเรือ ว่ายน�้ำ ด�ำน�้ำ แต่
ก็พึ่งพาป่ าด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งไม้ที่ใช้ ท�ำเรื อ หรือก่าบาง ไม้ไผ่ท�ำฟากกระท่อม
ใบค้อท�ำหลังคากระท่อม ใบเตยท�ำหลังคาเรื อ สานเสื่อ กระปุกใส่ของ และใช้พืช
สมุนไพรรักษาโรคและอาการเจ็บป่ วยต่างๆ การค้าขายแลกเปลี่ยนก็เป็นส่วนส�ำคัญ
ในชีวิตมอแกนเนื่องจากต้องการข้าวสาร เสื้อผ้า และสิ่งจ�ำเป็นอื่นๆ จึงแลกเปลี่ยน
หรือขายปลิ งทะเล หอยมุก และหอยมีราคาอื่นๆ รังนก กระดองเต่ากระ ฯลฯ กับ
พ่อค้าหรือเถ้าแก่ กระแสการแลกเปลี่ยนต่างๆ ในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นการก�ำหนด
เขตน่านน�้ำ การครอบง�ำของระบบตลาด การจับจองที่ดินฝั่งทะเลและเกาะ การสู้
รบของผู้คนหลากหลายกลุ่ม และนโยบายของรัฐให้ชนเผ่าเร่ร่อนต้องตั้งหลักแหล่ง
ถาวร ล้วนเป็นภัยคุกคามสังคมวัฒนธรรมของยิ ปซี ทะเลทุกๆ กลุ่ม ทางเลื อกของ
มอแกนและยิปซีทะเลกลุ่มที่เหลืออยู่จึงจ�ำกัดลงและการสืบทอดสังคมวัฒนธรรม
เป็นเรื่องที่น่าห่วงใยอย่างยิ่ง (นฤมล อรุโณทัย : 2545)
ผู้แต่งคนเดียวกัน กล่าวถึงมอแกนว่า มีความรู้เกี่ยวกับทะเลและจังหวะของ
ธรรมชาติ การสร้างเรื อ การเดินเรือ “ก่าบาง” พื ชพรรณในป่า วิถีชีวิตแบบพราน
- นักเก็บหา - นักเดิ นเรือ ท�ำให้มีการสร้างสมความรู้พื้นบ้านเพื่อความอยู่รอดแถบ
ทะเลและชายฝั่งได้เป็นอย่างดี ความรู้พื้นบ้าน ระบบคิด และแนวทางปฏิบัติของ
มอแกนได้ก่อให้เกิดรูปแบบการจัดการและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ สังคม
มอแกนยังเน้นที่จริยธรรมการแบ่งปัน ทั้งกับเพื่อนมนุษย์และกับสิ่งเหนือธรรมชาติ
แต่สิ่ งเหล่านี้ไม่ได้รั บการยอมรับว่าเป็นรูปแบบหนึ่งในการ “จัดการ” ทรั พยากร
ยิ่งไปกว่านั้นยังถูกมองว่าเป็นกลุ่มชนด้อยพัฒนาและล้าหลัง ดังนั้ นจึงควรพัฒนา
ขึ้นโดยการยอมรับสิ่ งใหม่ๆ จากภายนอก ผู้เขียนได้สะท้อนให้เห็นว่า “การพัฒนา”
ที่มีฐานคิดเช่นนี้จะท�ำให้มอแกนสูญเสียวิถีชีวิตดั้งเดิม รวมทั้งความรู้พื้นบ้านและ
แนวทางจัดการ ทรัพยากรที่ ด�ำเนินมานับร้อยปี (นฤมล อรุโณทัย : 2548)