งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 143
ชื่อผลไม้นี้ตามลั กษณะของผมของชาวเงาะ เนื่องจากชาวพัทลุงและตรังดั้งเดิมเรียก
เงาะว่า “ลูกผมเงาะ” ส�ำหรับซาไกในเขตเทือกเขาบรรทัดเรี ยกตัวเองว่ า “มันนิ” เป็น
ภาษาในกลุ่มมอญ-เขมร แปลว่า คน (ไพบูลย์ ดวงจันทร์ : 2523)
ลักษณะทางกายภาพทั่ วไปของซาไกตามค�ำอธิบายของจิตร ภูมิ ศักดิ์
คล้ายคลึงกับเผ่าพันธุ์นิโกรในอาฟริกา เป็นคนเคระ ตัวเตี้ยกว่าเซมัง ผิวคล�้ำแดง
ผมหยิกเป็นก้นหอย หน้าสั้น ฟันขาว คางใหญ่ ริมฝีปาก หนา ตาพอง ท้องยาว
น่องเรียว เป็นชนชาติในตระกูลออออสโตร-เอเชียติกที่ กระจายมาจากอิ นเดียแต่
ดึกด�ำบรรพ์และชนพวกนี้ถูกเข้าใจว่าเป็นพวกเดียวกับเซมัง
ผลงานอีกเรื่องน�ำแนวคิดของ Brandt (1961) มาอธิบายว่า ซาไกมีเชื้อสาย
นิกริโต (Nigrito) ซึ่ง เป็นเผ่าพันธุ์ ที่ กระจายกันอยู่ตามพื้นที่ต่างๆ ในทวีปเอเชีย
จ�ำแนกเป็น 2 พวก พวกหนึ่งคือ African Nrigroid อาศัยอยู่ในทวีปอัฟริกา อีกพวกคือ
กลุ่ม Oceanic Negroid เป็นนิกริโตลูกผสมระหว่างมองโกลอยด์ ออสตราลอยด์ และ
นิกรอยด์ แต่ยังคงลั กษณะทางกายภาพ พฤติกรรมและวิถีการด�ำเนินชีวิ ตคล้ายกับ
นิกรอยด์ เป็นกลุ่มที่อาศัยอยู่ในอาณาจักรฟูนาน เวี ยดนาม ชายแดนไทย-กัมพูชา
และพวกซาไกที่อาศัยอยู่ทางภาคใต้ของไทย (อาภรณ์ อุ กฤษณ์ : 2536)
ขณะที่ อาภรณ์ อุ กฤษณ์ (2536) อธิบายว่า ลักษณะโครงสร้างทางร่างกาย
ของซาไกจากบันทึ กทั่วไป มีขนาดปานกลาง กะโหลกศีรษะค่อนข้างกลม ผมหยิก
ขมวดกลมเป็นก้นหอยติดหนังศีรษะ นัยน์ตาสี ด�ำกลมโต จมูกแบนกว้าง ริมฝีปาก
หนา ฟันซี่ใหญ่แต่สั้น ผิวสีน�้ำตาลไหม้ แต่ซาไกที่พบเห็นรูปร่างค่อนข้างสูง ผอม
โดยเฉลี่ย ผู้ชายสูงประมาณ 170-180 เซนติเมตร ผู้หญิง 155 เซนติเมตร ขึ้นไป
ล�ำตัวตั้งตรงแขนขาเรียวยาว ปลายเท้าหันเข้าหากัน หัวแม่เท้างองุ้มและแข็งแรง
เนื่องจากใช้กดพื้นขณะเดินป่าและไต่เขา
การศึกษาความสัมพั นธ์และการจ�ำแนกความแตกต่างระหว่างกลุ่มชาติ พันธุ์
ไม่ปรากฏชัด มีเพียงการแบ่งกลุ่มซาไกโดยยึดความแตกต่างทางด้านภาษาเป็น
หลัก ดังกล่าวข้างต้น แต่จากการศึกษาความสัมพั นธ์ทางสังคมของซาไก พบว่าจะ