146 สืบโยดสาวย่าน
เขาเคยภูมิใจว่า “แผ่นดินนี้กูอยู่ มาตั้งแต่เกิด กูรู้หมดทุกหนทุกแห่ง กูรู้จักต้นไม้
ทุกต้น หากมึงหลงป่า ถ้าไม่ถูกเสือกินเสียก่อน กูตามหาจนพบ” ปัจจุบันได้ยินแต่
ค�ำร�ำพึงว่า “พวกกูอยู่บนที่ ดินของคนอื่น ท�ำไมถึงอยู่ไม่ได้ เวลากูย้ายทับ ก็ไม่ได้
เอาดินไปด้วย” (อาภรณ์ อุกฤษณ์ : 2536) ยังมีการบันทึ กปัญหาที่เกิดขึ้นกับซาไก
ไว้อีกว่า ภายใต้ภาพที่ดูเหมือนดีนั้นได้ซ่อนเร้นความยากไร้ล�ำเค็ญและการท� ำลาย
ภูมิปัญญาหรือวัฒนธรรมอันเป็นเอกลักษณ์ทางชาติพันธุ์ของซาไกกันซิวให้ล่มสลาย
ลง ทั้งนี้เนื่ องมาจากการพัฒนาที่เน้นแต่ด้านวั ตถุ แต่ขาดความสนใจช่วยเหลือใน
ด้ านวิธีคิดและวิธีปรับตัว จึงท�ำให้ซาไกกันซิว ซึ่ งขาดทักษะในการด� ำรงชีวิตในระบบ
เศรษฐกิ จ สังคมและวัฒนธรรมแบบใหม่ประสบกับปัญหาอย่างรุนแรงในทุกด้าน ใน
ระยะแรกที่ถูกก�ำหนดให้อยู่เป็นหลักแหล่ง ไม่สามารถเร่ร่อนได้ดั งแต่ก่อน สุขภาพ
ที่เคยแข็งแรงบึกบึนก็ ทรุดโทรมลง กว่าจะได้เรียนรู้ถึงการใช้สบู่ การรักษาความ
สะอาด ก็เป็นโรคผิวหนังและโรคอื่นๆ หนักเบามากน้อยกันทุกคน การพัฒนาที่
ละเมิดหรือไม่ตั้งอยู่บนฐานแห่งความเคารพในความเชื่อและวัฒนธรรมดั้งเดิมของ
เขา เช่น การตัดไม้ การใช้รถบดทับที่ฝังศพ ได้สร้างความปวดร้าวแก่พวกเขาเป็น
อันมาก การถูกปิดล้อมวิธีท�ำมาหากินแบบดั้งเดิมด้วยผืนป่าที่ถูกท�ำลายจนหมด
ความสมบูรณ์ ในขณะที่เรื่องการเพาะเลี้ ยงก็ไม่เคยชิน ขาดความรู้ขาดการแนะน�ำ
ช่วยเหลือด้านการประกอบอาชีพเพื่อให้ได้ “เงิน” ในขณะที่ของกินของใช้ทุกอย่าง
ต้องซื้อมาด้วยเงินทั้ งสิ้น เว้นแต่ น�้ำดื่มในล� ำธารกับอากาศที่ใช้ หายใจเท่านั้นที่ไม่
ต้องซื้อ การหาหวายหรือของป่ามาขายก็ถูกเอารัดเอาเปรียบ ได้เงินมาไม่ค่อยจะ
พอกับค่ าข้าวสาร เกลือ ใบจาก และยาเส้น ความอดอยากแร้นแค้นได้มีผลกระทบ
ทางลบต่ออัตราการเกิดและการตายอย่างรุนแรง ซึ่งเห็นได้จากสถิ ติในช่วงปี พ.ศ.
2518-2522 ว่ามีอัตราการเกิดร้อยละ 0 ด้วยเหตุผลที่ ฟังดูง่ายๆ ว่า “เกิดมาไม่รู้จะ
ให้กินอะไร” แต่มีอัตราการตายสูงมากถึงร้อยละ 60 ในขณะที่เวลานั้นมีประชากร
ทั้งสิ้นประมาณ 60 คน ภูมิปัญญาต่างๆ ที่มีอยู่ในแต่ละคนเมื่อไม่สอดคล้องกั บปริ
บททางสังคมและวัฒนธรรมใหม่ ก็ไม่มีบทบาทและขาดการถ่ายทอด ถูกกลบดิน
ไปพร้อมกับเจ้าของภูมิปัญญานั้นศพแล้วศพเล่า เช่น ความเชื่อ ข้อห้าม ข้อควร
ปฏิบัติ งานฝีมือจักสาน ถักทอ การท�ำอาวุธ การท�ำเครื่ องดนตรี สิ่งเหล่านี้นับว่าน่า