148 สืบโยดสาวย่าน
และได้ รับการรับรองสิ ทธิตามกฎหมาย ในปี พ.ศ.2516 กรมประชาสงเคราะห์
ได้รวบรวมซาไกที่เร่ร่อนกระจายอยู่เป็นกลุ่ มเล็กๆ แถบอ�ำเภอบั นนังสตาและ
อ�ำเภอธารโต จังหวัดยะลา ให้มาอยู่รวมกันที่นิคมสร้างตนเองธารโตโดยได้จัดสรร
ที่ดินท� ำกินให้ประมาณ 300 ไร่ และสมเด็จพระศรี นคริ นทราบรมราชชนนี
ได้พระราชทานนามสกุลว่า “ศรีธารโต” หลังจากนั้น ปี พ.ศ.2519 กรมประชาสงเคราะห์
ได้สร้างบ้านเรือนให้อยู่อาศัย และเมื่อปี พ.ศ.2527 กระทรวงมหาดไทยได้ให้การ
รับรองสิทธิตามกฎหมาย (ไพบูลย์ ดวงจันทร์ : 2546)
ไม่ อาจปฏิเสธได้ว่ากลุ ่ มชาติพันธุ์ซาไกมี โลกทั ศน์และวิถีคิดแตกต่าง
จากคนเมืองทั่วไป เมื่อไม่ สามารถอยู่โดดเดี่ยวได้ในสภาวะแวดล้ อมที่เปลี่ยนไป
จ� ำเป็นต้องมีปฏิสั มพันธ์กับผู้คนต่างชาติพันธุ์ที่ แตกต่างกันมาก จึงจ�ำเป็นต้องปรับ
ตัวให้อยู่รอด ท่ามกลางมายาคติ การกีดกัน และการเลือกปฏิบัติทางชาติพันธุ์ ซึ่ง
ปรากฏในผลงานบางเรื่ อง ดังเช่น ผลงานที่กล่าวถึงนิสัยใจคอ และสติปัญญาของ
พวกเขาว่า มีอุปนิสัยร่าเริง ชอบดนตรีและเสียงเพลง กลัวคนแปลกหน้า เกลียด
การดูถูกเหยียดหยาม อดทน กิ นจุ ถ้ามีอาหารจะกินทั้งวั น ถ้าไม่มีก็อด ได้เป็ น
วันสองวัน หากดูอย่างฉาบฉวยไม่สัมพันธ์ให้ลึ กซึ้งจะมองว่าเขาเป็นคนโง่...ไม่ค่อย
ขยัน พอใจกับความสุขสบายไปแต่ละมื้ อแต่ละวัน สังเกตได้จากการหักฝาบ้านมา
ท�ำฟืน ถอดผ้าผวยที่ห่มกันหนาวเอาใส่ไฟเพราะเกียจคร้านที่จะออกไปหาฟืนซึ่งมี
อยู่รอบๆ ทับนั่นเอง...ชาวเงาะทั่วไปจะมีแววฉลาดหลักแหลมเรียนรู้ภาษาเร็ว แต่
ผู้ใหญ่ที่ ไม่ได้รับการศึกษา มีความบริสุทธิ์จนดูเหมือนโง่ และจะถูกหลอกลวง ถูก
เอารัดเอาเปรียบจากบุคคลอื่นอยู่เสมอ... ซาไกคนหนึ่งซึ่งคุ้นเคยกับสังคมเมืองอยู่
บ้างมักจะอบรมลูกบ้านของเขาเสมอว่า ชาวเงาะก็เหมือนคนทั่วไป มีเลือดเนื้อ มี
ความรู้สึกร้อนหนาว รู้จักอายเหมือนกัน ชาวเงาะไม่ใช่ลูกสุนัขประหลาดที่คนอื่น
จะพาไปกั้นผ้าเก็บเงินในงาน โดยได้รับค่าตอบแทนไม่คุ้มอาย (ไพบูลย์ ดวงจันทร์ :
2523) (ในอดีตเคยมี ผู้น�ำซาไกไปเร่ แสดงการเป่าลูกดอกในงานประจ�ำปีหลาย
จังหวัด, ผู้วิจัย) เนื้อหาจากบทความเรื่องหนึ่ง ก็เขียนขึ้นจากค�ำบอกเล่าของอดีต
สมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย บนเทือกเขาบรรทัดในช่วงที่รัฐบาลส่ง