งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 137
การเก็บของป่าล่าสัตว์ การรวมกลุ่มกันท�ำเครื่องมือ การเรียนรู้วิธีการเก็บ
ของป่าล่าสัตว์ ในสังคม ซาไก และการสร้างทับส�ำหรับพักอาศัย ก็นับเนื่องเป็น
ความบันเทิงอย่างหนึ่ง นอกจากนั้น ยังมีผลงานที่ กล่าวถึงวิถีชีวิตของหนุ่มสาวซาไก
ว่า ปัจจุบันได้ฟังวิทยุ ดูโทรทัศน์ จากบ้านชาวบ้านที่อยู่ใกล้เคี ยง พวกเขาร้องเพลง
ภาษาไทยกลางตามเสียงวิทยุ เช่น เพลงของนักร้ องลูกทุ่ง นอกจากนั้นยังเอาท�ำนอง
ที่เคยได้ยินจากวิทยุมาใส่เนื้อเพลงที่เกี่ยวกับเรื่องที่พบเห็น เช่น เรื่องการล่ าสัตว์ของ
ตนหรือเรื่องการเดินทางไปเยี่ยมญาติ (จิรวดี อ่อนวงศ์ : 2534) จากการสอบถาม
พวกเขาบอกว่าไม่มีเพลง แต่ในภาษาซาไกมีศัพท์ค�ำว่า “Piya” แปลว่า เพลง หรือ
ร้องเพลง แท้ที่จริงแล้วเพลงซาไกไม่มีเนื้อร้องที่แน่นอน คือไม่มีการแต่งเนื้อร้องไว้
เหมือนเพลงไทย หรือเพลงสากล แต่จะคล้ ายกับเพลงของชาวเล ซึ่งเป็นกลุ่มดั้งเดิม
ที่ไม่มีภาษาเขียน ไม่มีการจดบันทึก อาศัยการจดจ� ำท�ำนองแล้วแต่งเนื้อร้องสดๆ ใน
ขณะที่ร้อง เนื้อร้องส่วนใหญ่มักจะบรรยายการเดินทางไปล่าสัตว์ บรรยายเหตุการณ์
ที่เกิดขึ้นขณะที่ร้อง หรือบางครั้งใช้โต้ตอบแทนการพูดคุยทั่วไป เช่น ร้องบรรยาย
ลักษณะเครื่องบินขณะเฝ้าดูเครื่องบินบินผ่าน และร้องโต้ตอบเพื่อล้อเลียนค�ำพูด
ของผู้วิจัย ปัจจุบันมีการเลียนแบบท�ำนองเพลงไทยและมาเลย์จากวิทยุ และบาง
ครั้งแต่งเนื้อร้องเป็นภาษาไทย (อาภรณ์ อุกฤษณ์ : 2536)
นอกจากนั้น ยังใช้เวลาว่างในการเล่านิทาน ต�ำนาน หรือเล่าเรื่องประทับใจ
ที่เคยเกิดขึ้นในอดีตซ�้ำแล้วซ�้ำอีก เพื่อเรียกเสียงหัวเราะจากสมาชิก หรือหากไม่มี
อะไรท�ำขณะนั่งรอให้ตะวันตกดิน ก็จะนั่งยองๆ บนขอนไม้ ฟังเสียงค่างที่เกาะปลาย
ไม้บนภูเขาสูง เพื่อนับจ�ำนวนค่าง (อาภรณ์ อุกฤษณ์ : 2536)
แม้ลักษณะสังคมทั่วไปของชาวเงาะหรือซาไกยังเป็นสังคมยุคล่าสัตว์และ
เก็บหาอาหาร แต่ข้อเท็จจริงลักษณะการตั้งครอบครัวไม่มีร่องรอยของการสมรสแบบ
หมู่ หรือพิวนาลวน หรือสมรสคู่ หากแต่เป็นระบบครอบครัวที่พัฒนาถึงขีดสุดแล้ว
คือเป็นครอบครัวผัวเดียวเมียเดียวอย่างมีระบบแบบแผน ชายหญิงในเครือญาติ
ใกล้ชิดกันจะสมรสกันไม่ได้ และไม่มีการส�ำส่อนในเรื่องเพศ ไม่มีการเป็นชู้กัน และ
ไม่มีผู้หญิงลักษณะเป็นโสเภณี