งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 135
ด้านการศึกษา เมื่อเทียบกับเด็กชาวเลและกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆ ทางภาคใต้
ของไทย กล่าวได้ว่าเด็กซาไกบางกลุ่มแทบจะไม่ได้เรียนหนังสือเลย เนื่องจากวิถี
ชีวิตที่เร่ร่อนอยู่ไม่เป็นที่ ที่พักอาศัยห่างไกจากชุมชน และพ่อแม่ไม่เห็นความส�ำคัญ
ของการศึกษา ประกอบกับความหวาดระแวงว่าบุคคลภายนอกจะท� ำร้ าย หรือ
พรากลูกไปจากกลุ่ม จะมีบ้างที่ต�ำรวจชายแดนเข้าไปสอนหนังสือให้ เช่นที่ ธารโต
และกลุ่มที่พักอาศัยใกล้หมู่บ้านการศึกษาของซาไกจึ งเป็นการเรียนรู้ที่จะด�ำรงชีวิต
อยู่กับธรรมชาติมากกว่า ดังผลการศึกษาที่ว่า เด็กผู้ชายซาไกจะเริ่มเรียนรู้การก่อ
ไฟ เมื่ออายุประมาณ 4-5 ขวบ เมื่อก่อไฟเป็นพ่อแม่จะสร้างทับให้อยู่ส่วนตัวใกล้ๆ
กับทับตน แล้ วเริ่มเรียนรู้วิธีการเป่า บอเลา (ลูกดอก) จากพ่ อและญาติพี่ น้องผู้ชาย
จนกระทั่งเป่ าเป็นจึงติดตามสมาชิกในกลุ่มไปล่าสัตว์ ส่วนผู้หญิ งอยู่กับพ่อแม่จนโต
เป็นสาว หรือแยกทับเมื่อพร้อมที่จะหุงหาอาหารเองได้ แต่ส่วนใหญ่ลูกโสดแยกทับ
แล้วจะกินอาหารร่วมกับพ่อแม่จนแต่ งงานจึงแยกครัว เด็กผู้หญิ งจะติดตามแม่และ
ญาติพี่น้องผู้หญิงไปขุดมัน เก็บหาผัก ผลไม้ป่า แต่บางครั้งหากเดินทางไปทั้ งกลุ่ม
ผู้หญิงจะช่วยล่าสัตว์ด้วย ผู้หญิ งบางคนขว้างนกที่เกาะบนต้นไม้ได้แม่นย�ำ แต่ไม่
เคย พบเห็นผู้หญิงเป่าบอเลาหรือลูกดอก (อาภรณ์ อุกฤษณ์ : 2536)
ด้านภาษา ซาไกมีแต่ภาษาพูดไม่มีภาษาเขียน จากรายงานผลการศึกษา
ระบบเสียงของซาไก พบว่าหน่วยเสียงภาษาซาไกแต็นแอ็น ประกอบด้วย หน่วย
เสียงพยัญชนะ 22 หน่วยเสียง หน่วยเสียงสระ 11 หน่วยเสียง เป็นสระเดี่ยว 9
หน่วยเสียง และสระประสม 2 หน่วยเสี ยง นอกจากนี้ยังพบว่า ภาษาซาไกแต็นแอ็
นที่ อ�ำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง มีเสียงสระนาสิกปรากฏอยู่ด้วย แต่ไม่สามารถ
ตัดสินว่าเป็นหน่วยเสียงสระหรือไม่ เพราะข้อมูลจ�ำกัด ในด้านพยางค์ ภาษาซา
ไกแต็นแอ็นมี 3 แบบ คือ พยางค์หลัก (Major Syllable) พยางค์รอง (Minor Syl-
lable) และพยางค์น�ำ (Presyllable) โครงสร้างของค�ำในภาษาซาไกแต็นแอ๊น มี 3
แบบ คือ ค�ำพยางค์เดียว ค�ำสองพยางค์ และค�ำสามพยางค์ ค�ำในภาษาซาไกแต็น
แอ็นประกอบด้วย การเน้นเสียง (Stress)ในการประกอบค�ำขึ้นเป็นวลี หรือประโยค
จะมีเรื่องกลุ่มท�ำนองเสียง (Intonation) เข้ามาเกี่ยวข้อง โดยแบ่งกลุ่มท�ำนองเสียง