งานวิจัยวัฒนธรรมภาคใต้ 131
ญาเงาะใช้ขี้ผึ้งจากรังผึ้งที่เลี้ยงไว้ท�ำแท่นนั่ง รอบๆ แท่ นมีล�ำธารหลายสายซึ่งเป็ นต้น
น�้ำล�ำธารที่ไหลลงสู่ โลกมนุษย์ ญาเงาะมีดวงจันทร์เป็นดวงตาคอยสอดส่องดูแล
ทุกข์สุขของมนุษย์ และมอบหมายให้เพื่ อนคู่ใจที่มีลักษณะคล้ายงูตัวใหญ่ยาว
แผ่นหลังสีเขียว ท้องสีแดง ชื่อว่า “ตัวฮู่” หรือ “ฮุ้ง” หมายถึง รุ้งกินน�้ำ ท� ำหน้าที่
ดูแลรักษาต้นน�้ำบนฟ้า รักษาล�ำธาร และท�ำหน้าที่น�ำฝูงผึ้งลงมาหาน�้ำหวานในป่า
(อาภรณ์ อุกฤษณ์ : 2536, สุ วั ฒน์ เชื้อหอม : 2538 และ จิรวดี อ่อนวงศ์ : 2534)
ต�ำนานหรือนิทานเรื่องนี้ แม้รายละเอียดของเนื้อหาแต่ละส�ำนวนแตกต่าง
กันไปบ้างแต่มีประเด็นเรื่องราวที่เชื่อมโยงไปสู่ค�ำตอบ เกี่ ยวกับข้อสงสัยหรือค�ำถาม
เรื่องจักรวาลในความเชื่ อ ของกลุ่มชาติพั นธุ์ซาไกซึ่งมีวิ ถีชีวิตที่ ผูกพันกับสิ่งเหนือ
ธรรมชาติ เป็นต้นว่า คนมาจากไหน คนตายแล้วไปไหน ข้างขึ้นข้างแรมเกิดขึ้นได้
อย่างไร รุ้งกินน�้ ำมาจากไหน ฝนตก ฟ้าร้องเกิดขึ้นได้อย่างไรแม้กระทั่งข้อสงสัยที่
ว่าท�ำไมพวกเขาจึงมีผิวด�ำ ก็มีเรื่องเล่าว่าเกิ ดจากเมืองลังกาถูกเผา พวกสัตว์ป่า
หลายชนิด รวมทั้ งบรรพบุรุษของพวกเขาถูกไฟไหม้จนตัวด�ำต้องวิ่งหนีเข้ามาอาศัย
ในป่า นอกจากนั้น ยังมีต�ำนานความเชื่อ และเรื่องเล่าหรือค�ำพูดที่บ่งบอกถึงการ
มีคุณธรรมจริยธรรม เป็นต้นว่า ใบไม้บางชนิดที่มีหลายแฉก เช่น ใบกระพ้อ ใบ
ต้นแป้ง ใบต้นกระหนามเสือ ฯลฯ เชื่อกันว่าชาติ ที่แล้วเป็นพวกซาไกที่เห็นแก่ตัว
หาอาหารได้แล้วไม่แบ่งปันผู้อื่นและชอบแย่งชิ งอาหารผู้อื่นกิน (สุ วัฒน์ เชื้อหอม :
2538) หรือการที่พวกเขาไม่ฆ่าคนทั้งที่รู้ว่าเป็ นผู้ที่รังแกพวกเขาเพราะ “คนกินไม่ได้”
(อาภรณ์ อุกฤษณ์ : 2536)
กลุ่มชาติพันธุ์ซาไก อาศัยกระจายอยู่ ทางภาคใต้ฝั่งตะวันตกของแหลม
มลายู ตั้งแต่จังหวัดตรัง พัทลุง สตูล ตลอดแนวเทือกเขาบรรทัด ไปจรดจังหวัดยะลา
นราธิวาส ปัตตานี เรื่อยลงไปจนถึงรัฐปาหั ง แประ กะลันตัน ประเทศสหพันธรัฐ
มาเลเซียตลอดจนบอเนียวและเกาะสุมาตรา ประเทศมาเลเซีย (สุวั ฒน์ หอมเชื้อ :
2536) มีผลงานที่ กล่าวถึงการอพยพโยกย้ายและการตั้งถิ่ นฐานของซาไกว่า ซาไก
กลุ่มหนึ่งมี สมาชิกประมาณ 4-40 คน ตั้งทับชั่วคราวแต่ละแห่ง กลุ่มละประมาณ
2-15 ทับ พร้อมที่จะอพยพเคลื่อนย้าย ไปที่ อื่นตลอดเวลา การอพยพโยกย้ายและ