46 กำ�กึ๊ดกำ�ปาก
ระหว่างรัฐ ผ้าเป็นบรรณาการส�ำคัญของการติ ดต่อระหว่างล้านนา ล้านช้าง
สิ บสองปันนา จีน พม่า และสยาม และในช่วงของการเปลี่ยนแปลงทางสังคม
เข้าสู่ยุคสมั ยใหม่ เมื่อหัวเมืองเหนือถูกผนวกให้กลายเป็ นส่วนหนึ่งของรัฐสยาม
ในศตวรรษที่ 19 เจ้านายผู้ชายฝ่ ายเหนือจ�ำต้องเปลี่ ยนแปลงการแต่งกายให้มา
เป็นชุดข้าราชการเหมือนของราชส�ำนักสยาม การแต่งกายจึงเป็นวิธีการประกาศ
จุดยืนทางการเมืองอีกด้วย การศึกษาข้อมูลทางประวัติศาสตร์เกี่ยวกับการค้าผ้า
ของชนชั้นสูง ท�ำให้ผู้เขียนสามารถเสนอข้อพิสูจน์เชิงประจักษ์ทางประวัติศาสตร์
มาหักล้างข้ อสรุปก่อนนี้ที่เชื่อกันว่า ในยุ คก่อนสมัยใหม่ ล้านนามีรูปแบบเศรษฐกิจ
ค่อนข้างปิดและเป็นเชิงสถิตย์คือเป็นรูปแบบเกษตรที่พึ่งตนเอง
2.3 ศิลปวัฒนธรรมในเชิงคุณค่า
สิ่งส�ำคัญประการหนึ่งที่ก�ำหนดทิศทาง โจทย์ และกระบวนการวิจัยที่ได้
กล่าวไปแล้วนั้น ก็คือการนิยามความหมายของค�ำว่า “ศิลปะ” และ “วัฒนธรรม”
ซึ่ งแม้ผู้วิจัยอาจมิ ได้ตระหนักและนิยามออกมาอย่างชัดเจนในงานวิจัย ทว่าทัศนะ
ของผู้วิ จัยเกี่ยวกับความหมายของมโนทัศน์ทั้งสองจะซ่อนแฝงอยู่เสมอ ราวกับ
เป็นเข็มทิศที่ มองไม่เห็นซึ่งก�ำกับทิ ศทางของงานวิจัยทั้ งหมด การส�ำรวจทั ศนะ
ของผู้วิจัยในประเด็นนี้ นอกจากจะช่วยให้เข้าใจสมมติฐานพื้นฐานของงานวิจัยได้
แล้ว เมื่อมองภาพรวมของงานวิจัยจ�ำนวนมากๆ ก็จะท�ำให้เห็นภาพว่าสังคมไทย
มอง “วั ฒนธรรม” อย่างไร สิ่งนี้มีผลให้เราเข้าใจปรากฏการณ์และพฤติกรรมทาง
วัฒนธรรมร่วมสมั ยได้กระจ่างขึ้นด้วย
การนิยามศิลปะและวัฒนธรรมมิอาจแยกขาดจากกันได้ เนื่องจากงานวิจัย
ที่ส�ำรวจนั้นมองเห็นศิลปะเป็นส่วนหนึ่งของวิถีทางวัฒนธรรมเสมอ จะมีข้อแตกต่าง
ก็ ตรงที่ว่างานวิจัยต่างๆเหล่านี้มองความสัมพั นธ์ระหว่างศิลปะกับวิถีทางสังคมและ
วัฒนธรรมในทิศทางแตกต่างกันอย่างไร