งานวิจัยวัฒนธรรมภาคเหนือ 199
วิกฤตทางเศรษฐกิจในปี 2540 กลุ่มคนท้องถิ่นในสังคมเมืองเชียงใหม่ ไม่ว่าจะเป็น
สถาปนิก นักเคลื่อนไหวทางสังคม นักผังเมือง และแม้ แต่คนทรงผีเจ้านาย ต่าง
ก็จินตนาการถึงความรุ่งเรืองในอดีตของเมืองเชียงใหม่ เพราะเชื่อกันว่าเมืองเป็น
พื้นที่สิงสถิตของอ�ำนาจบารมีต่างๆ จึงพยายามจะรื้อฟื้นอ�ำนาจเหล่านั้น ทั้งนี้ก็เพื่อ
จะควบคุมผลกระทบเชิงลบจากเศรษฐกิจขาลงให้ทุเลาได้บ้าง ด้วยการประกอบ
สร้างศักยภาพของเมืองขึ้นมาใหม่ ตามที่เคยเป็นมาในยุคทองของอดีต ผ่านวิธีการ
ที่หลากหลายในการออกแบบพื้นที่สาธารณะใหม่ ตั้งแต่ความพยายามปรับพื้นที่
กายภาพของเมืองให้เป็นตามรูปแบบของเมืองในอดีต ไปจนถึงความพยายาม
ของสาวกทั้งหลายของคนทรงผีเจ้านายในการขับไล่อาถรรพ์ต่างๆ ด้วยการรื้อฟื้น
ผีอารักษ์เมือง
แต่ถึงกระนั้นก็ตามยังเกิดเรื่องเคราะห์ร้ายต่างๆ ขึ้นมาตามซากตึกที่สร้าง
ขึ้นในช่วงก่อนปี 2540 ซึ่งตั้งเคียงคู่อยู่กับการก่อสร้างตึกใหม่ๆ จึงท�ำให้ผู้คนเล่าลือ
กันไปต่างๆ นาๆ ว่ายังมีผี ร้ายและอาชญากรรมรุ นแรงแฝงอยู่ จากกรณีเรื่อง
ร้ายๆ ต่างๆ เหล่านี้ จอห์นสัน วิเคราะห์ว่า คนในสังคมเมืองเชียงใหม่พยายาม
สร้างและให้ความหมายแก่คติเรื่องผีร้ายจากอดี ต ทั้งเพื่อน�ำมาใช้ นิยามและช่ วงชิง
ความหมายในการรื้อฟื้นภาพของอดีต กับการพัฒนาเมืองให้ทันสมัย เพราะการ
คงอยู่ของซากตึกร้างต่างๆ และความล้มเหลวในอดีตนั้น ทั้งเหนี่ยวรั้งและขัดแย้ง
กับภาพในอนาคต ขณะที่ส�ำนึกในอดีตช่วยปลุกเร้าให้เกิดภาพของศุภนิมิต ในการ
ขับเคลื่อนการวางผังเมืองเชียงใหม่ แต่ความพยายามสร้ างล้านนาย้อนยุคขึ้นมาใหม่
ก็ยังต้องเผชิญหน้ากับความวิตกกังวลต่อความเสื่อมในบารมีของเมืองด้วย ทั้งนี้
ล้วนมีผลมาจากคนในเมืองมีความเป็นปัจเจกชนกั นมากขึ้น ท่ามกลางยุคสมัยที่มี
ความไม่แน่นอนทั้งทางเศรษฐกิจและการเมือง คนในสังคมเมืองเชียงใหม่จึงไม่ได้
กระตือรือร้นกับการฟื้ นอดีตอย่างเต็มที่ ดังนั้นเมื่อการก่อตัวของการฟื้นอดีต
ล้านนาขึ้นมาใหม่ค่อยๆ เผชิญกับปั ญหาความไม่นอนมากขึ้น ก็มีการพูดถึงผีที่
สิงสถิตอยู่ในตึกสร้างใหม่ต่างๆ เพิ่มขึ้น เพื่อนิยามปัญหาที่เกิ ดจากการพั ฒนาเมือง
ให้ทันสมัยนั่นเอง