186 กำ�กึ๊ดกำ�ปาก
การร่วมมื อกันอนุรักษ์ป่าอย่างเข้มแข็ง จนมีผลให้ชาวบ้านสามารถหาประโยชน์เชิง
พาณิชย์และมีรายได้มากขึ้นจากพื้นที่ป่าอนุรักษ์ แทนที่จะมุ่งพัฒนาในความหมาย
ของการถางป่าเพื่อท�ำการเกษตรเชิงพาณิชย์โดยตรง โดยหันมาใช้การอนุรักษ์เพื่อ
การพัฒนา ในความหมายของการสร้างรายได้จากความรู้และการจัดการ ซึ่งช่วย
ให้ชาวบ้านไม่ต้องพึ่งพาตลาดฝ่ายเดียว หากยังสามารถต่อรองกับตลาดได้ดีขึ้น
ด้วย เพราะการอนุรั กษ์ช่วยให้ป่าสมบูรณ์ มากขึ้น จนเอื้อให้พืชหายากบางชนิด
เจริญเติบโตได้ดี พืชเหล่านี้เองให้ผลผลิตที่ตลาดต้องการและมีราคาสูง ตัวอย่างเช่น
ผลผลิตจากต้นต๋ าวหรือลูกชิด และ ผลผลิตจากต้ นมะแขว่นใช้เป็ นเครื่องเทศ
เป็นต้น (อานันท์ 2555ข: 212-214) ในกรณีของหมู่บ้านป่าชุมชนทุ่งยาว กลุ ่ม
ผู้หญิงก็สามารถมีรายได้จากการเก็บเห็ดขายปีละหลายล้านบาท (วิเศษ 2544) ใน
ปัจจุบันมีชุมชนท้องถิ่นบางส่วนยังมีรายได้จากการให้บริการเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยว
เชิงนิเวศ ซึ่ งล้วนเป็นผลพลอยได้จากการอนุรักษ์ป่าเชิ งการพัฒนาทั้งสิ้น
ภายใต้ ความคลุมเครือของความหมายว่าด้วยการอนุรักษ์และการพัฒนา
วาทกรรมหลักในเรื่องทั้งสองยังคงมีบทบาทครอบง�ำอยู่อย่างมาก ด้ วยเหตุนี้เอง
ส่วนหนึ่งของการเมืองในระดับของชุมชนท้องถิ่ นจึงเกี่ยวข้องกับการช่วงชิงและ
ต่อรองความหมายของทั้งการอนุรักษ์และพัฒนา ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความซับซ้อน
และความลักลั่นที่แตกต่างกันไป ในแต่ละบริ บทของความสัมพันธ์ระหว่างชุมชน
ท้องถิ่นกั บอ�ำนาจต่างๆ จากภายนอก และปรากฏออกมาในหลายพื้นที่ของการ
ช่วงชิงความหมายและความรู้ ภายใต้การครอบง� ำของวาทกรรมการพัฒนาไม่ว่า
จะเป็นพื้นที่ของช่วงชิงการใช้ พื้นที่ป่าในการปลูกพืชไร่ เช่น ข้าวโพด หรือในการ
ท�ำเหมืองถ่านหิน หรือพื้นที่ของการช่วงชิงความหมายของการอนุรักษ์ในกรณีของ
วาทกรรมต่างๆ เกี่ ยวกับปลาบึก ตลอดจนถึงพื้นที่ของการช่วงชิงความหมายของ
ท้องถิ่นในวัฒนธรรมความเชื่อด้วย
ในกรณี ของพื้นที่ของช่วงชิงการใช้ พื้นที่ป่าในการปลูกพืชไร่ เช่น ข้ าวโพดนั้น
มีตัวอย่ างของการศึกษาอยู่ในบทความวิจัยของอั จฉรา รักยุติธรรม (2556)
เรื่อง “พื้นที่สูงท่ามกลางการช่วงชิง: ความหมายของข้ าวโพดเลี้ยงสัตว์และอัตลักษณ์