180 กำ�กึ๊ดกำ�ปาก
ขณะที่บทความวิจัยของนิติ ภวัครพั นธุ์ เรื่อง “Traders, kinsmen and trading
counterparts: the rise of local politicians in north-western Thailand” (Niti 2003)
ศึกษาคนกลุ่มใหม่ในชุมชนท้องถิ่นอีกกลุ่มหนึ่ง นั่นก็คือกลุ่มพ่อค้าท้องถิ่น ซึ่งเริ่ม
เข้ามามีบทบาทส� ำคัญในการเลือกตั้งท้องถิ่นเพิ่มขึ้น จากกรณีศึกษาการเลือกตั้ง
องค์กรปกครองท้องถิ่น ในอ�ำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ ฮ่องสอน จากเดิมที่ เคยมี
ฐานะเป็นสุ ขาภิบาลและได้เปลี่ยนไปเป็ นเทศบาลในปี 2542 ปรากฏว่าสมาชิก
สภาเทศบาลส่วนใหญ่ก็มาจากกลุ่มสมาชิกสภาสุขาภิบาลเดิมนั่นเอง นักการเมือง
ท้องถิ่นกลุ่มนี้มักมาจากพ่อค้าท้องถิ่นและพนักงานบริษัทขนาดใหญ่ ที่มีส�ำนักงาน
ในอ�ำเภอ คนกลุ่มนี้จะรณรงค์หาคะแนนเสียงสนั บสนุนด้วยการใช้ความสัมพันธ์
ของทั้งสายเครือญาติและการอุ ปถัมภ์ ค�้ำชูกัน ในลั กษณะของการเอื้อประโยชน์
ให้แก่กันและกันในหมู่เพื่ อนฝูงมากกว่าความสัมพันธ์ในแนวตั้งในระบบอุปถั มภ์
แบบเดิมรวมทั้งดึงการสนับสนุนจากวัดด้วย นอกจากจะใช้สถานภาพทางการเมือง
เพื่อต่อรองทางเศรษฐกิ จให้กับกลุ่มของตนแล้ ว นักการเมืองท้ องถิ่นเหล่ านี้
ยั งพยายามสร้ างฐานคะแนนเสียงเพื่ อสมัครรับเลื อกตั้งในระดับจั งหวัดต่ อไป
ด้วยการสร้างสายสั มพันธ์ทางเศรษฐกิจการค้ ากับกลุ่มคนระดั บต่างๆ ที่สูงขึ้นไป
อย่างแนบแน่น
การวิจัยหลายชิ้ นในด้านวัฒนธรรมทางการเมืองของชาวบ้ านในชนบท
ปัจจุบัน ยังพบอีกด้วยว่า ความกระตือรือร้นในการเข้าไปมี ส่วนร่วมทางการเมืองนั้น
ไม่ได้จ� ำกัดอยู่เฉพาะผู้น�ำในกลุ่มชนชั้นกลางใหม่ ที่ต้องการเป็นนักการเมืองท้องถิ่น
เท่านั้น หากยังได้แผ่ขยายไปในหมู่ชาวบ้านที่เริ่มมี ฐานะดีขึ้นอย่างกว้างขวาง
ผ่านปรากฏการณ์ของการออกมาลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง ทั้งระดับท้องถิ่นและ
ระดับชาติที่มีอัตราส่วนสูงมากขึ้ น ซึ่งแสดงให้เห็นว่า การเลือกตั้งก�ำลังกลายเป็นพื้ นที่
ของการต่อรองกับอ�ำนาจทางการเมือง เพื่อแสวงหาทรัพยากรจากรัฐมาตอบสนอง
การบริโภคความหมายของความเป็นสมัยใหม่อย่างชั ดเจน
ดังจะเห็นได้จากกรณีศึกษาชุมชนท้องถิ่นในอ�ำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่
ในบทความวิจัยเรื่ อง “The rural constitution and the everyday politics of elections in