166 กำ�กึ๊ดกำ�ปาก
ท้องถิ่นเกี่ยวกับพันธะต่อชุมชน ดังเช่นวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกของ ซูซาน ดาร์ลิงตัน
เรื่อง ‘Buddhism, Morality and Change: Local Response to Development in Northern
Thailand’ (Darlington 1990) แต่ในระยะต่อมาเมื่ อการวิจัยชุมชนในชนบทมีมากขึ้ น
ความสนใจกลับหันไปให้ความส�ำคัญกับความรู้ในแง่ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นแทน
ในฐานะเป็นศักยภาพของชุมชนท้องถิ่นในการจัดการวิถีชีวิ ตด้ านต่างๆ ของ
ตนเอง โดยเฉพาะด้านการเกษตร การจัดการทรัพยากร และการรักษาพยาบาล
ดังตั วอย่างการวิจัยระดับชุมชนท้ องถิ่นในลุ่มน�้ ำแม่ ขาน จังหวัดเชียงใหม่ของ
พรพิไล เลิศวิชาและอรุณรั ตน์ วิเชียรเขียว (2546) เรื่อง ชุมชนหมู่บ้านลุ่มน�้ำขาน
แต่การวิจัยความรู้และภูมิ ปัญญาท้องถิ่นในภาคเหนือของนักวิชาการไทย
ในช่วงหลังปี พ.ศ 2540 เป็นต้นมา ค่อนข้างจะเน้นความเข้มข้นมากในการศึกษา
กรณีของกลุ่มชาติพันธุ์บนที่สูง โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการจัดการทรัพยากรและ
การเกษตร และมักจะเน้นไปที่ชาวปกาเกอะญอเป็นส่วนใหญ่ ในฐานะกลุ่มชาติพันธุ์
ที่มีความสามารถในการจัดการไร่หมุ นเวียนเชิงอนุรักษ์และการยั งชีพได้ เด่นชัด
เป็นพิเศษ ส่วนกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆ จะได้รับความสนใจไม่มากนัก แม้ว่าพวกเขาจะ
เริ่มหันมาแสดงความสามารถในการอนุรักษ์ได้เช่นเดียวกัน ไม่ว่ าจะเป็น คนม้ ง และ
ลาหู่ ดังได้กล่าวถึงไปบ้างแล้วในหัวข้อแรก
ในปี พ.ศ 2544 ข้อสรุปหลักจากการวิจัยของนักวิชาการไทยจ�ำนวนมากที่ว่า
ชาวปกาเกอะญอมีภูมิปัญญาอย่างดีในการจัดการไร่หมุนเวียนอย่างยั่งยืนได้ถูก
นักวิชาการชาวออสเตรเลียชื่อ แอนดรูว์ วอคเกอร์ (Walker 2001) วิพากษ์วิจารณ์
ไปในเชิงทักท้ วงว่า ข้อสรุปดังกล่าวคงจะเป็นแค่เพียง “ฉันทามติของชาวกะเหรี่ยง”
(Karen Consensus) ในหมู่นักวิชาการและนักพัฒนาเอกชน เพื่อสร้างความชอบธรรม
ในการใช้ป่า แต่กลับละเลยบริบททางประวัติศาสตร์ที่บ่งบอกอย่างชัดว่า ในระยะยาว
แล้วยังมีการท�ำการเกษตรอย่างเข้ มข้นในเชิงพาณิชย์ อยู่บนที่สูงด้วย จนอาจ
ท�ำให้ชาวปกาเกอะญอต้ องเสี่ยงที่จะสูญเสียโอกาส ในการเข้ าถึงทรัพยากรและ
การสนับสนุนด้านการพัฒนาได้ ข้อวิจารณ์นี้จึงเป็นการตั้งข้อสงสัยหรือค�ำถามว่า
ชาวปกาเกอะญอมี ภูมิปัญญาที่มีศักยภาพดั งกล่ าวดีจริง หรือว่าเป็ นเพียงการ
ลงความเห็นตามๆ กันไป เสมือนหนึ่งเป็นเช่นฉันทามติเท่านั้น