162 กำ�กึ๊ดกำ�ปาก
ความหมายของการพัฒนา สิทธิ อัตลักษณ์ จนถึงความรู้และภูมิปัญญาในเรื่ องต่างๆ
ที่ไม่ชัดเจนและไม่ตายตัว แต่ยังคงเป็นประเด็นถกเถียง ขั ดแย้ง และช่ วงชิงความหมาย
กั นอยู่ การวิจัยในแนวทางดั งกล่ าวจึงมักขึ้ นอยู่กับความรู้และความเข้าใจ
ในแนวความคิดและทฤษฎีทางสังคมศาสตร์ ค่อนข้างมาก เพื่อช่วยเชื่อมโยงประเด็ น
และแง่มุมต่างๆ ซึ่ งหากมองดูอย่ างผิวเผินแล้ วอาจจะมองไม่เห็นความเกี่ ยวข้อง
อย่างชัดเจน งานส่วนใหญ่มักจะจ� ำกัดอยู่ในงานประเภทวิทยานิพนธ์ในระดับ
บัณฑิตศึกษา
ส�ำหรับในกรณีของภาคเหนือ นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2540 เป็นต้นมา จะพบการวิจัย
ภาคสนามอย่างเข้ มข้นในหัวข้อท�ำนองนี้หลายชิ้น โดยเฉพาะงานวิ จัยเพื่อการ
ท�ำวิทยานิพนธ์ ระดับบัณฑิตศึกษา แม้ว่าประเด็นนี้อาจจะคาบเกี่ ยวอยู่บ้างกับเรื่อง
ชาติพันธุ์ ซึ่งเป็นประเด็นเฉพาะของข้อเขี ยนอีกบทหนึ่งในหนังสือเล่มนี้อยู่แล้วก็ตาม
แต่ในบทนี้จะเน้นเฉพาะประเด็นชาติพันธุ์ที่เชื่อมโยงกับวัฒนธรรมและการพัฒนา
เท่านั้น
เริ่มจากวิ ทยานิพนธ์ของสมบัติ บุญค�ำเยื อง (2540) เรื่อง ‘ปั ญหาการนิยาม
ความหมายของป่าและการอ้างสิทธิเหนือพื้นที่: กรณีศึกษาชาวลาหู่’ ซึ่งถกเถียง
ปัญหาการพั ฒนาพื้นที่ สูงว่าเกี่ยวข้ องกับวาทกรรมการพัฒนาและการอนุ รักษ์
ธรรมชาติ ด้วยการชี้ให้เห็ นว่า ชาวลาหู่ ต้องพยายามดิ้นรนต่อสู้กับการนิยาม
ความหมายการพัฒนาของภาครัฐ ที่มีลักษณะครอบง�ำ ผ่านการเน้นความจริง
เพียงด้านเดียว เพราะมุ่งเน้นนัยของการพัฒนาเฉพาะด้านการสร้างโครงสร้างพื้นฐาน
สมัยใหม่ เพื่อสนับสนุนเศรษฐกิจเชิงพาณิชย์เป็ นหลัก ขณะเดียวกันก็ใช้ความหมาย
นั้นในเชิงเปรี ยบเทียบ เพื่ อกล่าวหาชาวลาหู่ว่าด้อยพัฒนา เพราะยังยึดติ ดอยู่
กั บเศรษฐกิจแบบล้าหลัง บนพื้นฐานของการท�ำไร่ แบบย้ายที่เพื่อเลี้ยงชีพเท่านั้น
ซึ่งเท่ากับไปลดทอนความเข้าใจระบบการเกษตรบนที่สูงของชาวลาหู่ลงไปอย่างมาก
จนน�ำไปสู่ความพยายามการกีดกันชาวลาหู่ไม่ให้ใช้พื้นที่ป่า โดยถือว่าเป็นการใช้
ที่ท�ำลายป่า เพราะขาดความรู้ด้านการอนุรักษ์ ธรรมชาติ สมัยใหม่ ตามที่ภาครัฐ