134 กำ�กึ๊ดกำ�ปาก
จึ งไม่ได้เป็นอันเดียวกันกับการด�ำรงเอกลักษณ์ทางภาษาและวั ฒนธรรมเสมอไป
ในพื้นที่แห่งใหม่บุ คคลมีการรวมกลุ่ม ตั้งองค์กรใหม่ ที่ไม่เพียงแต่ยืนยันความเป็น
ชาติพันธุ์ด้วยวัฒนธรรมที่สืบเนื่องมานานเช่นภาษาแต่ยังมีการรื้อฟื้ นและประดิษฐ์
วัฒนธรรมใหม่ รวมทั้งสร้างสัญลักษณ์ใหม่เพื่อใช้แทนกลุ่ม เช่น ธง การแสดง
ทางวัฒนธรรม เพลงชาติ ฯลฯ เช่นการศึกษาคนพลั ดถิ่นไทใหญ่ในภาคเหนือของ
ประเทศไทยของอั มพร จิรัฐติกร (Amporn 2008) คนข้ ามแดนไทใหญ่บริเวณชายแดน
ยูนนาน-จีนของอรัญญา ศิริผล (Aranya 2008)
ส�ำหรับวิธีวิ ทยาของการศึกษาวิจัยในช่วงที่ผ่านมา นอกจากการปรับเปลี่ยน
จากการศึกษาที่จ� ำกัดอยู่ในพื้นที่เดียวเป็นการศึกษาเปรียบเทียบหลายพื้นที่หลาย
กลุ่มชาติพันธุ์แล้ว ยั งไม่ได้จ�ำกัดพื้ นที่การศึกษาในลั กษณะที่เป็นพื้ นที่ทางกายภาพ
เท่านั้น แต่เป็นพื้นที่ทางสังคม พื้นที่ที่มีการปะทะประสานระหว่างกลุ่มต่างๆ โดยดูว่า
บุคคลหรือกลุ่มสร้างอัตลักษณ์ของตนในพื้ นที่เช่นนั้นได้อย่างไร มีการเปิดให้ชุมชน
ในพื้นที่ศึกษามีส่วนร่วมในการศึกษา หรือกระทั่งด�ำเนินการศึกษาเองโดยการที่
นักวิชาการคอยเป็ นพี่เลี้ยงอยู่ห่างๆ รวมทั้งให้มีเสียงของผู้ถูกศึกษาแสดงออกในงาน
เขียนด้ วย นอกจากนี้งานเขียนยังแสดงออกถึงตัวตนของผู้ศึกษา รวมทั้งบรรยากาศ
และความรู้สึกนึ กคิดของผู้ศึกษาในขณะที่มีการปะทะสังสรรค์กับชุมชนและผู้คนที่
ศึกษา ท�ำให้งานศึกษาเป็นผลของความคิดและประสบการณ์ส่วนตัวของผู้ศึกษา
รวมกับสิ่งที่เรียนรู้ใหม่จากการปะทะสังสรรค์กับสิ่งแวดล้อมและผู้คนที่ศึกษา ไม่ได้
เป็นการบรรยายชุมชนและผู้คนที่ศึกษาในลักษณะที่เหมือนเป็นวัตถุวิสัยที่มีภาวะ
เป็นกลางไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกับตัวตนของผู้ที่ท�ำการศึกษาเลย
มีข้อสังเกตว่ามีการท�ำงานวิจัยกลุ่มชาติพันธุ์โดยคนในกลุ่มชาติ พันธุ์เอง
หรือคนในพื้นที่ศึกษาเป็นผู้ท�ำการศึกษาเองมากขึ้ นในระยะสิบปีที่ผ่านมา ด้านหนึ่ง
เกิดจากการที่คนในกลุ่มชาติพันธุ์ได้ศึกษาต่อในระดั บสูงมากขึ้น และเลือกที่จะ
กลับไปศึกษาชุมชนของตนเอง เนื่องจากมี พื้นฐานภาษาและความรู้เดิมที่มีอยู่แล้ว
กั บมีความสั มพั นธ์กับคนในชุมชนซึ่งท�ำให้ง่ายต่อการเข้าถึงข้อมูล อีกด้านหนึ่ง
เกิดจากการที่รู้สึกว่ามีเรื่องราวและประเด็นทางวัฒนธรรมที่ยังไม่ทราบอีกจ�ำนวน