140 กำ�กึ๊ดกำ�ปาก
นักสังคมศาสตร์ โดยเฉพาะสั งคมวิทยาและมานุษยวิทยา มักจะออกมาในแง่ของ
การสนับสนุนศั กยภาพของชาวบ้ าน กับทั้งมีการน� ำเอาทฤษฎีแนวคิดมาเป็น
แนวทางในการศึกษาปรากฏการณ์ในพื้นที่ รวมทั้ งการตีความหมายปฏิบั ติการ
ทางสังคมโดยอาศัยกรอบแนวคิดทฤษฎี ทางสังคมศาสตร์เป็นหลัก นอกจากนี้
งานวิจัยยั งมีทั้งที่เป็นงานวิจัยพื้ นฐาน ซึ่ งงานวิทยานิพนธ์ทั้ งหมดถือว่ าอยู่
ในประเภทนี้ และมีงานวิจัยเชิงปฏิบัติการและเชิงประยุกต์ ซึ่งแหล่งทุนใหม่ๆ เช่น
สกว. หรือ สสส. เน้นให้การสนับสนุนเพื่อให้เกิดผลในการสร้างความเข้มแข็งให้กับ
ชุ มชน ขับเคลื่อนพลังสังคม และน�ำไปสู่ข้อเสนอแนะเชิ งนโยบาย
ประการที่ห้า ข้อสังเกตในเรื่องช่องว่างของการศึกษา แม้ว่างานศึกษาจะมี
ปริมาณมากขึ้นและหลากหลายหัวข้อ แต่ยังพบว่ามีหลายประเด็นที่ท�ำน้อย ทั้งๆ ที่มี
ปรากฏการณ์ที่เห็นได้ชัดและสังคมต้องการความรู้ความเข้าใจและแนวทางการ
แก้ไขปัญหา เช่น ประเด็นความรุนแรงทางชาติพันธุ์และศาสนา ที่ต้องการความเข้าใจ
เงื่ อนไขของการเกิด ความสลับซับซ้อนขององค์ ประกอบที่น�ำไปสู่ปัญหา ฯลฯ
การศึกษาเปรียบเทียบแม้ว่าจะมีอยู่บ้างแล้ว แต่ยังควรท�ำให้มากขึ้นเพื่อให้เกิด
ความเข้าใจชัดเจนขึ้น เช่น กรณีของชาวมุสลิม ซึ่งพบว่าในภาคเหนือของประเทศไทย
มีจ�ำนวนไม่น้อยและมีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ แต่ไม่มีปัญหาความรุนแรง
เกิดขึ้นดังที่เกิดในภาคใต้ ประเด็นแรงงานข้ามชาติและผู้พลั ดถิ่นในสั งคมไทยซึ่ง
มีหลายกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีการบูรณาการเข้ากับสังคมไทยในลักษณะที่แตกต่ างกัน
และประเด็นที่เกี่ ยวเนื่องกับการรวมประชาคมเศรษฐกิ จอาเซียน ว่าจะก่อให้เกิด
ผลกระทบกับกลุ่มชาติพันธุ์ซึ่งจ� ำนวนไม่น้อยต้องอาศัยทรัพยากรธรรมชาติซึ่งเป็น
พื้นฐานของการพัฒนาเศรษฐกิจอย่างไร มีทางเลือกอย่างไรที่จะป้องกันผลกระทบที่
จะเกิดขึ้ นกับชุมชนชาติพันธุ์เหล่านี้ รวมถึงปัญหาการด�ำรงอยู่ของแรงงานข้ามชาติ
ผิ ดกฎหมายรวมทั้งผู้ลี้ภัย จะมีการแก้ไขอย่างไรเมื่อเข้าสู่ประชาคมอาเซี ยน
ประการที่หก การที่จะยกระดับงานวิจัยชาติพั นธุ์ให้สามารถสร้าง
องค์ความรู้ น�ำไปสู่การพัฒนาทางเลือกของการแก้ปัญหาได้อย่างมีคุณภาพและ
ทันต่อสถานการณ์ รวมทั้งน�ำไปสู่การพัฒนานโยบายและแนวทางการปฏิบัติที่
สอดคล้อง ต้ องแก้ปัญหาทางโครงสร้ างหลายประการ ได้แก่ 1) การสร้ างระบบที่ท�ำให้